Blauwbaard - de sprookjesfiguur, is door FunckBrentano vereenzelvigd met baron Gilles de Rais, zoon van Guy de Laval en achterneef van den beroemden Bertrand Duguesclin; Gilles werd in 1429 tot maarschalk van Frankrijk benoemd. Hij zou zeer eerzuchtig en prachtlievend zijn geweest, en om aan geld te komen, alchemie en magie hebben beoefend, terwijl hij talrijke kinderen doodde, om ze aan den duivel te offeren, waarom hij in 1440 te Nantes als toovenaar werd verbrand, berouw toonend over zijn misdaden.
Bij Nantes staat een kapel, door zeven boomen omgeven, die, volgens het volksgeloof, daar geplant zouden zijn ter herinnering aan de zeven vermoorde vrouwen van Blauwbaard. Volgens een sage zou een blauwe duivel aan den baron zijn verschenen; toen Gilles hem zijn ziel afstond, was de roode baard van den baron in een blauwen veranderd. Tegen deze beweringen kwam Salomon Reinach op, betoogend, dat Gilles de beruchte bekentenissen deed onder den drang der pijnbank, terwijl er verder veel onwettigs, verdachts en misdadigs in dat proces was te vinden. Het Blauwbaard-sprookje bevat het motief van het vraagverbod, zooals dat ook voorkomt in het verhaal van Amor en Psyche en in dat van de Zwaanjuffer in de Indische Wetalapantja wimsjati-reeks. Het vertelsel vertoont veel overeenkomst met de geschiedenis van den derden kalander in de Arabische Nachtvertellingen.
L i t.: A. De Cock, De ware Gesch. van Blauwbaard, in Volkskunde (17e jg., 1905, 75-81); Funck-Brentano, in de Vragen van den Dag (XIX, 483, 556, 649); Salomon Reinach, Gilles de Rais, in Revue de l’ Université de Bruxelles (1904—1905). Knippenberg.
