Portugese term, evenals het Spaanse auto-de-fé afgeleid van het Latijnse actus fidei, is de plechtige zitting, waarmede de Spaanse Inquisitie een bepaald onderzoek afsloot. In deze zitting werd publiek uitspraak gedaan over schuld en onschuld: de hardnekkigen werden ter bestraffing overgedragen aan de wereldlijke macht, de rouwmoedigen werden, na afzwering van hun dwaling, verzoend en kregen een boete opgelegd, de onschuldigen werden gerehabiliteerd.
Een en ander ging gepaard met een groot ceremonieel, dat de auto-dafé tot een godsdienstige plechtigheid maakte en dat er op berekend was indruk te maken op het publiek. Vooral de theatrale behandeling van de verstokte delinquenten, aan wie de wereldlijke macht het doodvonnis moest voltrekken, bleef lang nawerken in de verbeelding, tot in het verre nageslacht.
Zo werd auto-da-fé, mede ten gevolge van een tendentieuze geschiedschrijving, in het latere spraakgebruik zelfs ongeveer synoniem met terechtstelling, en roept het woord nog heden in de volkse fantasie terstond het beeld van een brandstapel op. Het doodvonnis was echter niet wezenlijk aan de autoda-fé; veeleer de belijdenis van het geloof, het herroepen der dwaling door de schuldigen en hun verzoening door de autoriteiten. j.
N.
