Bijna-doodervaring (BDE), in het Engels 'near-death experience' genoemd, duidt een reeks gelijklopende beschrijvingen van visioenen en sensaties aan die optreden nadat een persoon klinisch dood is geweest of zich in een diepe coma bevindt.
Getuigenissen
Mensen die even klinisch dood waren, getuigen dat ze uit hun lichaam traden, in een flits een panorama van hun voorbije leven zagen, een tunnelvisie hadden en spirituele entiteiten ontmoetten die worden beschreven als 'lichtwezens' of wezens gekleed in het wit. Daarbij ervoeren ze een gevoel van grenzeloze liefde, vrede en rust. Sommigen spreken van een vereniging met het goddelijke. De personen die een bijna-doodervaring beleefden, hebben ook gemeen dat ze niet in woorden kunnen vatten wat hen is overkomen.
Variaties
Er is blijkbaar wel enige individuele variatie in deze ervaringen. Zo gaat een aanzienlijk deel BDE's gepaard met negatieve gevoelens en verminderde cognitieve functies. Andere BDE's, gedefinieerd als ultieme BDE's, duren langer. Zij gewagen van een tweede licht na de eerste tunnel, een licht met een goddelijk karakter. Ten slotte kunnen toestanden van BDE met uittredingen optreden zonder dat er sprake is van een naderende dood.
Uittreding
Bij BDE's ziet de persoon zichzelf buiten zijn eigen lichaam, ziet hij ook de omgeving rond het lichaam en hoort stemmen, en heeft hij ten slotte het gevoel van een scheiding tussen lichaam en geest. Een uittreding wordt in de parapsychologie ook astrale projectie genoemd, een fenomeen dat soms spontaan kan optreden en men zichzelf dingen ziet doen vanuit een ander perspectief buiten het lichaam.
Wetenschappelijke verklaringen
Verschillende neurowetenschappers verklaren bijna-doodervaringen door een verandering in het bewustzijn vanwege de verstoring van de biochemie van de hersenen die optreedt tijdens het stervensproces, of die het gevolg kan zijn van een psychologische reactie op de perceptie van de dreiging van de dood. Het is daarnaast ook bekend dat zuurstofgebrek veel symptomen van BDE veroorzaakt.
Sceptische wetenschappers verklaren BDE's als fysiologische en psychologische manifestaties. De klinische omstandigheden die kunnen leiden tot een BDE omvatten volgens hen de volgende aandoeningen: hartstilstand, posttraumatische shock na aanzienlijk bloedverlies, anafylactische shock, elektrocutie, coma, hersenbloeding of herseninfarct, zelfmoordpoging, bijna-verdrinking of verstikking , apneu en ernstige depressie.
