Jules Grandgagnage

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 10-02-2018

Argumentatietheorie

betekenis & definitie

Argumentatietheorie is de interdisciplinaire studie van hoe de mens door logisch redeneren tot conclusies komt die gebaseerd zijn op premissen. Het omvat de domeinen van de kunst van het maatschappelijk debat, de dialoog en de overtuigingskracht.

Als argumentatieleer wordt de argumentatietheorie of nieuwe retorica gedefinieerd als een theorie van de argumentatie die discursieve technieken bestudeert, alsook de voorwaarden waaronder goede argumentatie mogelijk is.

Een goede argumentatie is belangrijk bij debatten en onderhandelingen waarbij aangestuurd wordt op conclusies die door alle partijen aanvaard worden. Het is zowel een kunst als een wetenschap waarbij ook het behalen van de 'overwinning' op een tegenstander in een debat een mogelijk doel kan zijn. Argumentatie wordt ook gebruikt in de rechtspraak, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van een pleidooi of om de geldigheid van een argument te controleren, en daarnaast nog in tal van andere maatschappelijke situaties.

Onderscheid kan bijvoorbeeld gemaakt worden tussen:
- conversatie-argumentatie
- wiskundige argumentatie
- wetenschappelijke argumentatie
- juridische argumentatie
- politieke argumentatie
- pragma-dialectiek

Pragma-dialectiek, of de pragma-dialectische theorie, werd ontwikkeld door Frans H. van Eemeren en Rob Grootendorst aan de Universiteit van Amsterdam. Het is een argumentatietheorie die wordt gebruikt voor het analyseren en evalueren van argumentatie in de praktijk.

In pragmatische zin worden teksten onderscheiden naar het doel waarvoor ze dienen: recreatieve, informatieve en persuasieve teksten:
- Recreatieve teksten zijn bedoeld om te onderhouden, zoals een roman.
- Informatieve teksten zijn bedoeld om te informeren, bijvoorbeeld een gebruiksaanwijzing.
- Persuasieve teksten zijn wervende teksten, bedoeld om een ander ergens van te overtuigen.

Men spreekt van sterke en zwakke, goede, doorslaande en valse argumenten. In een debat zullen de partijen proberen elkaar met argumenten te overtuigen en de argumenten van de ander met tegenargumenten te ontkrachten.