Collectief individualisme is het individualisme dat eigen identiteit koestert in het besef eigen identiteit met anderen te delen plus de behoefte die eigen identiteit gemeenschappelijk te willen beschermen.
Het collectieve van collectief individualisme verwijst naar leefwerelden. Leefwerelden zijn werelden zoals mensen die beleven door aan dingen betekenis te geven en daaraan waarden toe te kennen. Zo’n leefwereld omvat meer dan de objectief waarneembare wereld.
Gewoonten van vrienden en kennissen dragen bij aan ieders unieke identiteit, bijzonderheid, eigenaardigheid of onhebbelijkheid (= singulariteit). Individualisten, zelfs hyper-individualisten worden vroeg of laat door hun omgevende leefwereld aangesproken. Worden door anderen in de gemeenschap benaderd en worden ook door de natuur beïnvloed. Door bijvoorbeeld verre bergen, opkomende zon of smeltende ijsschotsen. Individuen delen verbondenheid en onze menselijkheid is verwikkeld.
Anders gezegd: collectieve individualiteit is ieder op zich plus ritualisering van wat anderen in je omgeving horen, zien en uit gewoonte doen. Naar analogie van de spelende mens (homo ludens) is collectief individualisme het na-apend rituele dier (= individu) dat in een symbolisch geordend wereld (= collectiviteit) leeft.
Collectief individualisme is oeroud zoals het geleidelijk verworven waardesysteem dat de positie van het individu binnen sommige Afrikaanse gemeenschappen reguleert (ubuntu). Collectief individualisme is ook het spel van studenten binnen corporaties.
Collectief individualisme in de Westerse wereld is van toenemende betekenis. Zo kan binnen een postmoderne leefwereld iemand eenzaam zijn maar hij of zij is nimmer 100% op zich zelf aangewezen. Ook in een hyper individualistische leefwereld blijft het collectieve en het ritueel van belang.
