had ten doel een eind te maken aan de slaafse onderdanigheid en het willekeurige absolutisme en in plaats daarvan de vrijheid van de enkeling te brengen. Het was de strijd van boeren en burgers (de derde stand) tegen de voorrechten van de adel (vrijstelling van diverse belastingen), tegen gildedwang in handel en bedrijf, tegen belastingverpachting.
Aanleiding was vooral de enorme staatsschuld als gevolg van de verkwisting in hofkringen en de oorlogsschulden. Op 5 mei 1789 riep Lodewijk XVI de drie standen te Versailles bijeen, teneinde bewilliging te krijgen voor nieuwe lasten. In juni verklaarde de derde stand zich tot enige vertegenwoordiger van het Franse volk en zwoer een grondwet te maken en in te voeren. Op 14 juli viel een der staatsgevangenissen, de Bastille bij Parijs, in handen van de Parijzenaars. In augustus kondigde de volksvertegenwoordiging de „mensenrechten” af. Terecht verdacht van heulen met het vijandige Oostenrijk werd de koninklijke familie gevangen genomen, en in 1793 werden Lodewijk en Marie Antoinette onthoofd.
Frankrijk werd een republiek. De felste partij (jakobijnen) organiseerde een terreurbewind; zie Robespierre, guillotine, Napoleon. Het belangrijkste gevolg voor Frankrijk was de snelle groei van een vrije boerenstand, die zich kon vestigen op de grond, ontnomen aan adel en Kerk.
