Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 31-05-2024

in dolorem

betekenis & definitie

(19e eeuw) (< Lat. delirium) (euf.) dronken.

• Hij is in dolorem. [Men zegt dit, en te regt, van iemand, die veel verdriet heeft; doch past het mede op den dronkaard toe, en alzoo bij gevolgtrekking van den toestand, waarin deze zich plaatst.] (P.J. Harrebomée: Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal. 1858-1862)
• Onze taal bezit tal van uitdrukkingen om toestand van een min of meer beschonkene te schetsen. Luistert liever: Hij heeft hem beet, hij heeft hem staan, hij heeft hem geraakt, h. h. een bonk in, h. h. een bram in, h. h. een stuk in, h. h. een snor, h. h. de vracht in, h. h. een laars aan, h. h. een reep aan, h. h. een streep aan, h. h. een snip aan, h. h. een spat aan, h. h. een snee aan, h. h. 'n tikje op, h. h. een knip weg, h. h. een roes wég.h. h. een snipper op, h. h. een glaasje te veel, h. h. een graantje gepikt, h. h.een snee door den neus, h. h. een stuk in den kraag, h. h. natte voetten, h. h. den prins gesproken, h. h. Schiedam beet, h. h. de lading binnen, h. h, te diep in 't glaasje gekeken, h.h. een bok aan een touwtje, h. h. eksteroogen in de keel. Dat zijn er 30. (De Volksstem, 13/07/1892)
• Aangeschoten is natuurlijk een jagersterm, die ook al geen nadere verklaring behoeft. Bestoven is een zeemansterm; bij storm worden de lui door zeewater bestoven. „Hij is sikker" is afgeleid van het Hebreeuwsche woord sjikkór: dronken. Hij is in de lorem beteekent: in dolorem, in de smart. (De Maasbode, 24/08/1902)
• Hij is teut — topzwaar — begoteff — geladen — bestoven — gepoeierd — aangeladen — aangeschoten — gezegend — nobis — crimineel — dik in den olie — in dolorem — aan de flep — over zn bier — boven z’n theewater — buiten westen — half zalig — mooi sikker — aan den draai geweest — door den wind gegaan. (Limburgsch dagblad, 04/08/1923)
• Hij is in dolorem, versuft. De Bo citeert naast dolore, doliorum (vgl. Loquela, bl. 117), doleorum, dolorium, daljooren, bedwelming, duizeling, eene onder invloed van dol ontstane vervorming van het lat. delirium, fr. délire. (F.A. Stoett: Nederlandsche speekwoorden en gezegden. 1923-1925)
• Laat mij, aldus M. L. de K. in het „Handelsblad", bij de uit bovengenoemde werken bekende voorbeelden er eenige voegen, vooral ontleend aan het idioom van het Westelijk deel van Noord-Brabant. Men zegt er b.v. voor in dolorem zijn (B dronken) in de lorum zijn. Dolorem begreep men met en maakte er lorum,van, daarbij lorum aanziende voor: dronkenschap. De uitdrukking is echter niet typisch Noordbrabantsch. (De Sumatra post, 05/05/1934)

< >