Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 22-01-2025

don't mention the war!

betekenis & definitie

(1997) (< Eng. Ontleend aan de Britse hitserie Fawlty Towers, 1975-1979) (sch.) gezegd wanneer er over iets niet mag gesproken worden (een taboe-onderwerp) en zeker niet in het bijzijn van Duitsers. Met ‘the War’ wordt dan W.O. II bedoeld. In de hilarische Fawlty Towers episode "The Germans" (1975) ontvangt hoteleigenaar Basil Fawlty (een rol van John Cleese) een groep Duitse gasten. Met de woorden "Don't mention the war!" vraagt hij zijn personeel om het vooral niet over de Tweede Wereldoorlog te hebben. Zelf slaagt hij er niet in om zich aan dat voornemen te houden. Tegenwoordig slaat de uitdrukking niet meer alleen op W.O. II maar kan het ook op andere ongemakkelijke toestanden slaan. Er ontstonden ook heel wat varianten op deze catchphrase, zoals ‘don’t mention the dollar’. Vgl. de olifant* in de kamer.

• Jeroen Olyslaegers, Don't mention the war. In: De Morgen, 18/09/1997.
• Want een groot deel van blank Australië is het kotsbeu om altijd maar de confrontatie met de aboriginals aan te gaan. 'Don't mention the war' in Duitsland, 'don't mention the aboriginals' in Australië. (De Morgen, 02/10/2000)
• Zelfs de door communicatieconsulenten afgeborstelde rijders wordt het soms te machtig. Door een Brits blad aangesproken op zijn arrogantie, beet Michael Schumacher terug: ,,Alleen in Engeland heet ik arrogant. Niet omdat ik zo zou zijn, maar wel wegens mijn nationaliteit. Uit historische gronden.'' Don't mention the war. Maar het is maar net dat de bovenlip haar spreekwoordelijke stijfheid handhaaft. Coulthard, gisteren gevraagd naar zijn gevoelens over Silverstone: ,,Als je op een Duitse camping hebt gestaan, weet je pas hoe leuk Britse campings zijn.'' (De Standaard, 13/07/2001)
• Don't mention the war: dat was tot voor kort het adagium in Servië. Maar voor de veteranen van de Servische burgeroorlog is vergeten de slechtst denkbare remedie. (Metro, 10/10/2003)
• Fischers woorden leidden tot een gewetensvol zelfonderzoek in de serieuze Britse bladen. Elders werden ze genegeerd. Door 'don't mention the war te roepen, slaagde John Cleese er destijds als eigenaar van het hotel uit de televisiereeks 'Fawlty Towers' jammerlijk genoeg niet in de oorlog onvermeld te laten, maar hij deed tenminste een poging. De Britse schandaalpers doet niet eens die moeite. (De Tijd, 03/11/2004)
• Als we zo bezig blijven, komt er een nieuwe Europese oorlog van. Een korte bespiegeling van de nieuwe Griekse minister van Financiën was dat, deze week te grabbel gegooid tijdens een babbel over de aanslepende eurocrisis. Het is niet omdat ze Duits zijn dat ze in de pan mogen worden gehakt. Don't mention the war. (Het Nieuwsblad, 26/11/2011)
• De belangstelling is gegroeid. Professor Cassiman is toch een beetje uitgegroeid tot bekende Belg in Burundi. Het verleden is een soort collectief trauma in Burundi: don't mention the war. Mensen proberen het te vergeten, ook al omdat vandaag overleven al een dagvullende taak is. (De Morgen, 23/06/2012)
• Wat je als kind op school over Duits zijn leert, komt zwaar over. Je krijgt een soort schuldgevoel mee. Zelfs toen ik als tiener in mijn eentje begon te reizen, wilde ik in het buitenland niet in een café als Duitser worden herkend - ik sprak heel stilletjes.' Toen hij naar Londen verhuisde, was hij 'verpletterd' wanneer mensen het klassieke grapje maakten: 'Don't mention the war. (De Standaard, 09/02/2013)
• Op de top presenteerde bondskanselier Helmut Kohl zijn plan voor de hereniging van de twee Duitslanden. Dat viel niet bij iedereen in goede aarde, zeker niet bij de deze week overleden Margaret Thatcher. De toenmalige Britse premier voelde zich regelrecht overvallen en zei zonder blikken of blozen: "Tweemaal hebben we de Duitsers verslagen. En nu zijn ze er weer!" De befaamde waarschuwing van haar landgenoot John Cleese ('Don't mention the war!') was aan de IJzeren Dame niet besteed. (Trouw, 13/04/2013)
• 'Don't mention the war' tussen India en China Bollywood. (Trouw, 05/04/2019)
• Het verklaart de behoedzame 'Don't mention the war'-houding van de EU tegenover Iran. Het gevolg is dat 'Helsinki' niet duidelijk heeft gemaakt of en zo ja wanneer er een Europese missie komt. (De Volkskrant, 31/08/2019)
• Don't mention the war. Sinds een jaar of vijftig, en alweer opgestookt door de mei 68'ers, dienen Amerikanen vooral om uit te schelden tijdens linkse protestbetogingen en in openbare duidingsprogramma's, het verschil tussen beide is niet altijd waarneembaar. (De Tijd, 12/10/2019)
• ‘Vertalen is een verslaving’ heeft de grote sinoloog W.L. Idema ooit gezegd (Idema 2008: 8). Daar kan ik me alleen maar bij aansluiten. Nadat ik acht jaar had besteed aan het vertalen van Het verhaal van Genji en Het Hoofdkussenboek, twee werken van geniale vrouwelijke auteurs die deel uitmaakten van een relatief vreedzame wereld, en nog eens anderhalf jaar aan verhalen van Junichirō Tanizaki, die leefde van 1886 tot 1965 maar ‘Don't mention the war!’ als persoonlijk motto leek te hebben, vond ik dat de tijd was aangebroken voor iets anders: Heike monogatari, het grootste oorlogsepos uit de klassieke Japanse letteren. (Filter. Tijdschrift over Vertalen. Jaargang 26. 2019)
• Ooit politiek incorrect, nu plots Algemeen Beschaafd Nederlands: opent “don’t mention the war” de deur voor andere uitdrukkingen? (Het Nieuwsblad, 24/01/2022)
• Dat de situatie snel ontspoort als je de Tweede Wereldoorlog ter sprake brengt, wist John Cleese 45 jaar geleden al. Of eigenlijk: Basil Fawlty, de chaotische en onuitstaanbare hoteleigenaar die werd gespeeld door Cleese in de comedy-reeks Fawlty Towers ‘Don't mention the war !' instrueert hij zijn personeel in de beroemdste scène uit deze serie uit de jaren zeventig, als het hotel Duitse gasten ontvangt. Om vervolgens zelf natuurlijk voortdurend over de Tweede Wereldoorlog te beginnen, eindigend met een fraaie imitatie van Adolf Hitler. (Knack, 25/03/2023)
• Geen boek beet en stak zo fel het voorbije jaar als Een klein detail van Adania Shibli. Toen de auteur in het voorjaar aantrad op het Passa Porta Festival was dat nog voor een zaal insiders en nieuwsgierigen, lezers die vertrouwden op de buzz van uitgevers als Fitzcarraldo en Koppernik. Met het niet uitreiken van de LiBeraturpreis op de Frankfurter Buchmesse bereikte de organisatie een literaire vorm van het Streisandeffect. Don’t mention the war en iedereen wil – geheel terecht – het boek over de war gaan lezen. (De Standaard, 30/12/2023)
• Onrechtvaardigheid, op alle vlakken. Wat onschuldige mensen in Oekraïne en Gaza wordt aangedaan, kan ik niet vatten. Veel bedrijfsleiders denken: ‘Don’t men¬tion the war’, maar ik durf me op sociale media wel uit te spreken over die onrechtvaardigheid. (De Tijd, 11/12/2024)
• “Don’t mention the war”, zei Basil Fawlty tegen zijn Duitse hotelgasten. De beroemde scène uit de Britse komische reeks Fawlty Towers toont aan hoe bezeten het Verenigd Koninkrijk was en nog steeds is met WO II. (Het Belang van Limburg, 20/12/2024)

< >