Apocatastasis (αποκαταστασις).
Onder apocatastasis verstaat men de leer dat uiteindelijk alle vrije schepselen in de genade van de zaligmaking zullen delen. Door een voortdurende loutering zouden de zondaars en duivels worden gereinigd en alles weer in God worden hersteld, zodat volgens deze leer de eeuwigheid van de straffen in de hel wordt geloochend. Men vindt deze gedachte bij Clemens van Alexandrië en Gregorius van Nyssa, maar meer uitgesproken bij Origenes. Zij werd fel bestreden door Augustinus en veroordeeld op het concilie van Constantinopel (543). Ook bij enkele latere sekten komt deze leer terug (anabaptisten, moraviërs en christadelphi). Personen uit later tijd bij wie dergelijke gedachten leefden zijn: Schleiermacher, Lietzmann, Papini, Barth.Lit. A. Oepke (ThW 2, 386-392). Chr. Lenz (RAC 1, 510516). - A. Méhat, ’Apocatastase’. Origène, Clément d'Alexandrie, Act. 3, 21 (VC 10, 1956, 196-214). G. Muller, Origenes tind die Apokatastasis (ThZ 14, 1958, 174-190). P. Siniscalco, αποκαταστασις e αποκαθιστημι nella tradizione della Grande Chiesa fino ad Ireneo (Studia Patristica 3 = TU 78: Berlin 1961, 3S0-396). [Bartelink]
