Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Johannes van den berghe

betekenis & definitie

alias Jan van Diest, in 1537 factor der Antwerpse rederijkerskamer De Violiere, behaalde als zodanig de hoogste prijs voor zijn Spel van sinne, een hervormingsgezind stuk, op het befaamde Rederijkersfeest te Gent (1539), alsmede de opperste prijs, op het landjuweel te Diest (1541), met zijn Hanneken Leckertant, een in onze dagen tot driemaal toe opnieuw uitgegeven moraliserende klucht. In 1543 trad hij op als factor van Den Boeck te Brussel, doch niet lang nadien hervatte hij zijn vroegere werkzaamheid in de Scheldestad, alwaar twee thans zoekgeraakte spelen van hem werden opgevoerd: Van den wellustighen Mensche (1551) en Van den Ghanseman (1556).

Wegens ziekte keerde hij naar de hoofdstad terug en overleed er in Mrt 1559. Na zijn dood werd zijn merkwaardig hekeldicht, Het Leenhof der Ghilden, door Jan Fruytiers in het licht gegeven (1564). Een der drie scandaleuze spelen, waaromtrent eind 1559 een gerechtelijke enquête te Brussel werd ingesteld, schijnt eveneens van zijn hand te zijn. Hij had als spreuk: Mengt vreucht met sorgen.DR W. VAN EEGHEM

Lit., bibl.: F. A. Stoett, Drie kluchten uit de zestiende eeuw (Zutphen 1932) 28-57: Hanneken Leckertant; L. M. van Dis, Reformatorische Rederijkersspelen uit de eerste helft van de zestiende eeuw (Haarlem 1937), 65-67: ontleding v. h. spel van sinne; W. van Eeghem, Drie schandaleuze spelen (Antwerpen 1937), XXX vlgg.; J. van Ham, Klucht en Esbatement (Bussum 1938; Dishoeckjes no 10), 16-34: Hanneken leckertant; L. M. van Dis en B. H. Erné, De spelen van zinne vertoond op het landjuweel te Gent (Gron.-Antw. 1939), 141 vlgg.: tekst v. h. spel van Antwerpen.

< >