heetten de werkplaatsen, in Frankrijk bij de Februari-revolutie van 1848 ingesteld volgens decreet van minister Marie. Zij heetten het denkbeeld van Louis Blanc te verwezenlijken, doch hadden daarmede niets gemeen.
Al spoedig ontaardden de ateliers nationaux in werkverschaffingen, waar, tegen weinig en nauwelijks productief werk, een loon van 2 fr. per dag werd verdiend, zodat geen hervormingskracht daarvan kon uitgaan. Reeds 21 Juni van hetzelfde jaar werden zij opgeheven door minister Frélat, waarop 23 Juni een oproer uitbrak, dat Cavaignac dempte. De gehele proefneming was op een mislukking uitgelopen.Lit.: Emile Thomas, Histoire des ateliers nationaux (1848); D. C. MacKay, The national workshops, a study in the french revolution of 1848, (Cambridge, Mass., 1933) in Harvard Historical Studies.
