(d.i. van Habsburg), koningin en regentes — tijdens de minderjarigheid van Lodewijk XIV — van Frankrijk (22 Sept. 1601 - Parijs 20 Jan. 1666), oudste dochter van Philips III, koning van Spanje, huwde 28 Nov. 1615 met Lodewijk XIII. Ook toen zij meerderjarig geworden was, ontstond er geen toenadering tussen haar en haar gemaal — zij was tijdens de oorlogen tegen het Huis Oostenrijk als Spaanse prinses en als tegenstandster van kardinaal de Richelieu verdacht.
Dit maakte haar positie aan het hof moeilijk. Door de geboorte van den Dauphin (den lateren Lodewijk XIV) op 5 Sept. 1638 en van den hertog van Orleans (21 Sept. 1640), kwam in deze situatie geen verandering. Na de dood van Lodewijk XIII (14 Mei 1643) werd zij bij Parlementsbesluit van 18 Mei 1643 tot regentes verklaard. Tijdens haar regentschap (1643-1651) steunde zij op kardinaal de Mazarin — wiens vertrouwelinge zij werd —, omdat zij behoefte had aan een adviseur, die onafhankelijk was van de verschillende hofklieken. Desondanks brak de burgeroorlog, de Fronde, uit. Ook na 1651 duurde Anna’s invloed voort.
Na de dood van Mazarin (9 Mrt 1661) trok zij zich in het klooster Val-de-Grâce terug. Briefwisseling tussen haar en Mazarin is uitgegeven door de „Société de l’histoire de France” en achterin het 3de deel van Chéruel, Histoire de France sous le ministère de Mazarin. DR J. S. BARTSTRA
Lit.: Freer, The married life of Anne of Austria, 2 dln (1864); Idem, The regency of Anne of Austria, 2 dln (1866); P. Robiquet, Le coeur d’une reine: Anne d’Autriche, Louis XIII et Mazarin (Paris 1912); Herbillon, Anne d’Autriche, reine-mère-régente (Paris 1939); Gabr. Hanotaux: Histoire du Cardinal de Richelieu, 5 vol. (1893-1936).
