Van den Oostkant van den St. Gotthard stroomt uit het op ± 2350 meter hoogte gelegen Tomameer de Rijn naar beneden.
Onder den naam van Voor-Rijn neemt hij een zestigtal beken op om dan met den Achter-Rijn samen te vloeien. Bij Chur verandert de Rijn zijn richting, hij buigt naar het Noorden om; bij Ragaz voegt de Tamina zich bij de rivier, die vervolgens in ’t Bodenmeer uitmondt.In het Noordwesten vernauwt het meer zich en deelt het zich in twee armen. Door de Zuidelijkste opening stroomt de Rijn verder, langs Konstanz en dan langs de grens tussen Duitsland en Zwitserland.
Bij Schaffhausen is de beroemde waterval, de grote waterval van Middel-Europa, die 15 tot 19 meter hoog is. De rivier stroomt nu naar het Westen, om bij Bazel zich weer Noordwaarts te wenden.
Ofschoon de zich steeds uitbreidende scheepvaart het nodig gemaakt heeft, om van Bazel tot Straatsburg een kanaal te graven voor de grotere schepen, is toch de Rijn feitelijk van Bazel af bevaarbaar.
Bij Mannheim neemt de Rijn de Neckar op en bij Mainz de Main. Nu moet de rivier zich door de nauwe spleet tussen Hunsrück en Taunus doorwringen.
Dit gedeelte van den Rijn, waar men heel wat rotsen heeft moeten laten springen om de rivier goed bevaarbaar te houden, is vooral ’s zomers prachtig en levendig.
Overal langs de oevers, hotels en restaurants, overal vlaggen, overal blijde mensen. Op de rivier grote slepen en raderboten, grote stoomboten met toeristen.
Aan de smalle oevers lopen twee grote spoorweglijnen en tegen de hellingen langs de rivier liggen wijngaarden zonder tal. Bij Bonn verlaat de Rijn het gebergte. Als we Keulen gepasseerd zijn, wordt het dal wijder en de scheepvaart drukker. Bij Millingen komt de rivier geheel op Hollandsen bodem. Bij Pannerden vloeit twee derde van haar water in de Waal; het bereikt door de Merwede enz. de zee. Vroeger boog de Rijn bij Wijk bij Duurstede naar het Noorden en bereikte de zee bij Katwijk. Nu vloeit het water door de Lek en de Nieuwe Maas naar zee.
De betekenis van den Rijn voor Nederland is met een enkel woord niet aan te geven. En die grote waarde heeft hij, niet omdat hij de „Grootvorst van Europens stromen” is, doch omdat hij een welhaast ongeëvenaarde natuurlijke water-weg is.
