Sinds vele eeuwen bestaan in de meeste beschaafde landen en ook in ons land verenigingen van mannen, die zich vrijwillig verbinden, om in geval van nood in de verschillende plaatsen de staatsorde te verdedigen tegen een buitenlandsen of binnenlandsen vijand. Deze instelling wordt Vrijwillige Burgerwacht genoemd.
Geruimen tijd heeft er in Nederland geen burgerwacht bestaan, doch in deze eeuw is zij weer opgericht en nu bestaat zij vrijwel in ons gehele land. Zij staat onder staatstoezicht, doch geheel los van het leger en heeft in alle steden van enige betekenis haar afdeling.
Er worden oefeningen gehouden en er hebben geregeld bijeenkomsten plaats. De Amsterdamse burgerwacht heeft haar gebouw aan het Singel te Amsterdam.