In het Middelnederlands schreef men: ter nauwer noot in drie woorden en de betekenis was: als de nood nijpt. Zo kon men zeggen: ter nauwer noot kent men sinen vrient.
Wij zeggen nu: in de nood leert men zijn vrienden kennen. De drie woorden kwamen zo dikwijls naast elkaar voor dat men ze later is gaan aanéénschrijven. Ook is de betekenis langzamerhand veranderd. Wij gebruiken ternauwernood niet alleen in de betekenis: terwijl er nood bestaat waaruit men moeilijk kan ontkomen, maar ook in die van: nauwelijks, bijna niet, nog maar net. Zo leest men, ook bij goede auteurs, zinnen als: hij had ternauwernood zijn studie voltooid of hij werd tot Kamerlid gekozen. Kennelijk is bedoeld: nauwelijks.
