Er zijn van die woorden die men dagelijks gebruikt, zonder er over na te denken dat zij eigenlijk heel doorzichtig zijn. Zo’n woord is ellende.
Het eerste deel kennen wij uit een woord als elders, het tweede hangt samen met het woord land. Het geheel betekent dus: ander land, vreemd land. Dan wordt het: verblijf in een vreemd land, ballingschap en daarna: de gevoelens die een balling koestert. Een ellendeling is dus eigenlijk iemand die buiten zijn vaderland leeft en door heimwee gekweld wordt. Nu is ellende ongeveer hetzelfde als rampspoed en een ellendeling is een schurk geworden. Merkwaardig is dat in de zogenaamde Statenbijbel, dat is de vertaling van de bijbel in het Nederlands die in 1637 verscheen, op voorstel van de meerderheid der vertalers niet ellende maar elende wordt geschreven. Men meende toen dat het woord samenhing met het Griekse woord eleëin: medelijden hebben.
