De zegswijze VIJFDE KOLONNE is ontstaan in de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). De term is afkomstig van generaal Emilio Mola, die aan de kant van Franco vocht.
In 1936 verklaarde Mola dat de nationalisten van Franco vier colonnes hadden samengetrokken bij Madrid, en dat een vijfde in de stad zelf wachtte op een teken om toe te slaan. Sindsdien is Vijfde colonne’ in vele talen de aanduiding voor een groep verkapte landverraders die op ieder geschikt moment openlijk de kant van de vijand zullen kiezen. In de Verenigde Staten onderscheidde men later nog meer colonnes: in 1942 had men het daar over de zesde colonne — de verspreiders van geruchten — en een zevende: arbeiders in de oorlogsindustrie die beroerd werk leverden of staakten.
