Iets te boven komen

betekenis & definitie

De uitdrukking iets te boven komen ‘zich ervan herstellen’ is afkomstig uit de zeevaart, in het bijzonder uit de tijd dat er alleen zeilschepen waren. Wanneer het schip bijvoorbeeld een klip te boven moest komen, hield dit in dat men de klip moest passeren aan de kant waar de wind of de stroming vandaan kwam; men riskeerde dus dat het schip tegen de klip gedreven werd. Was de klip eenmaal gepasseerd, dan was het schip hem te boven. In 1598 schreef een reiziger opgelucht in zijn dagboek: ‘Onse schipper [...] quam den yshoeck [= in zee uitstekende ijsspits] te boven.’ In de tijd vóór de gemotoriseerde scheepvaart was de uitdrukking springlevend. En wanneer een ‘landrot’ hem gebruikte, begreep iedereen dat het grappig bedoeld was. Dat blijkt uit een reisdagboek uit 1740. Vier mannen reden per koets door Drenthe, al wekt het verslag de suggestie dat men zich per zeilboot verplaatste: ‘[Wij] kwamen toen op de [...] heijde, de cours nemende [= koers zettend] na [= naar] een baken van verre op een hoogte geplant, [...] de gemelte baken te boven zijnde, staken [wij] over na [enzovoort].’