Gezegden

Riemer Reinsma (1998)

Gepubliceerd op 06-08-2022

IETS AAN DE KAAK STELLEN

betekenis & definitie

betekent ‘het in scherpe bewoordingen afkeuren’. Ook de kaak was een strafwerktuig.

Meestal was het een stenen zuil, gebouwd naast een hoge paal of tegen de muur van het stadhuis, raadhuis of rechthuis. De kaak kon ook een vrijstaand gemetselde verhoging naast de stadhuismuur zijn. Boeven werden op de zuil gezet en met een halsring aan de muur gekluisterd, waarna ze te kijk stonden voor het langsflanerend publiek. De kaak was ook de plek waar boeven werden gegeseld, verminkt of gebrandmerkt. De uitdrukking luidde oorspronkelijk anders: iemand op de kaak stellen.

Later werd kaak de aanduiding voor de paal of de muur waaraan de misdadiger vastgekluisterd was, zodat de uitdrukking een kleine verandering onderging: iemand aan de kaak stellen. In een beschrijving van de rechtspleging in Leiden (1667) staat dat de te pronk gezette persoon ‘in sijn onderste klederen ten toon’ moest staan. Hij stond letterlijk en figuurlijk in zijn hemd. Voor de liefhebbers: in Farmsum bij Delfzijl staat nog een kaak op het Pijpplein, bij de kerk.

< >