Ureum - Pisstof, carbamide, NH2. CO. NH2, in 1773 door Rouelle in urine ontdekt, komt in de urine van zoogdieren en in verschillende andere dierlijke vloeistoffen (lymphe, bloed, enz.) voor en is een afbrekingsproduct van de eiwitachtige stoffen. Kunstmatig werd u. het eerst gemaakt door Wöhler in 1828 door verwarming van het ammoniumzout van isocyaanzuur. Sinds is het langs verschillende andere wegen verkregen.
Technisch van belang in de bereiding van u. uit ammoniumcarbonaat. U. vormt kleurlooze kristallen, smpt. 133°, gemakkelijk oplosbaar in water en in alkohol. Bij sterker verhitting wordt het ontleed onder ontwikkeling van ammoniak en vorming van biureet en cyanuurzuur. Door verhitting met water, onder invloed van zuren of basen, ondergaat het een hydrolytische splitsing onder vorming van koolzuur en ammoniak. Eveneens onder invloed van het enzym urease.
Deze laatste splitsing wordt gebruikt ter quantitatieve bepaling van u. Men titreert dan het gevormde ammoniak. U. geeft verbindingen met zuren; met oxaalzuur en met salpeterzuur ontstaan in overmaat dier zuren moeilijk oplosbare zouten. De hoeveelheid u„ per dag door een volwassen mensch afgescheiden, bedraagt ongeveer 28 gram. U. vindt in den laatsten tijd toepassing als stikstofhoudende meststof (bevat 44 %) ter vervanging van ammoniumsulfaat.
