Priscillianus - (385 ter dood gebracht), een welgestelde, ontwikkelde leek, die in Spanje leider werd van een zekere gemeenschapsbeweging of conventikelwezen. Dogmatisch zonder afwijking, zochten de Priscillianisten onderlinge stichting in private samenkomsten, met verwaarloozing van de kerkelijke instellingen en genademiddelen. Zij lazen kerkelijk niet erkende geschriften, vooral apocriefe Hand. der Ap., brachten de profetie weer in eere en beoefenden strenge ascese. De geestelijkheid stond zeer verschillend tegenover deze beweging.
Ook onder haar waren er, die de meer en meer verwereldlijkte kerk wilden hervormen. Dit streven kwam o. a. uit in de benoeming van Priscillianus tot bisschop van Avila. De beweging plantte zich tot in ZuidGallië voort, maar wekte ook reactie, die ten slotte de veroordeeling van P. wist te bewerken. Hij werd, ofschoon Martinus van Tours voor hem in het krijt trad, in 385 ter dood gebracht. Doch dit was voor de beweging juist bevorderlijk, en eerst toen de Sueven in de zesde eeuw R.Kath. werden, verdwenen de Priscillianisten.
