Ivoor. - Echt i. is afkomstig van de stoottanden van de olifanten, in het bijzonder van de Afrikaansche variëteit. Dat van den Indischen olifant is zeldzamer op de markt. Bovendien komt als i. in den handel, materiaal afkomstig van walrussen, narwals en nijlpaarden, en bovendien tegenwoordig niet zelden volkomen imitaties, welke in hunne samenstelling zeer nabij het celluloid staan.
Deze laatste zijn steeds door hun volslagen gemis aan lagenstructuur te onderkennen, terwijl het echte i. de typische fijne ruitjesteekening bezit. De ivoortanden (tot 3 M. lang, en 100 KG. zwaar) worden van uit het binnenland van Afrika vooral naar de kusten van Guinea en naar Zanzibar gevoerd. Dat uit Guinea staat hooger in aanzien, daar het meest van levend geschoten dieren afkomstig is (levend ivoor) en daardoor frisscher en glanzender, doch ook minder resistent is dan i. van dood gevonden dieren, waarvan het i. door de zon is gedroogd.
I. van praehistorische mammoeth’s, dat in kleine hoeveelheden in Noord-Siberië wordt verzameld, is om dezelfde reden minderwaardig. Dood i. wordt, hoewel minder fraai, veel gebruikt voor artikels, waarbij vervorming door krimp schadelijk zou zijn, zooals bij billardballen, levend i. daarentegen na langzame droging, voor kunstvoorwerpen. Zoonoodig wordt het i. gebleekt door behandeling met waterstofperoxyde, welke behandeling evenwel nu en dan herhaald moet worden. Zonlicht en stof bevorderen het geel worden van i. in hooge mate. — Reeds in de alleroudste tijden der Europeesche beschaving — den Franschen steentijd — werd ivoor gebruikt om er beeldjes van te maken of op te teekenen. In den jongeren steentijd en gedurende de geheele klassieke Oudheid werden uit i. allerlei kleine voorwerpen gemaakt (lepels, kistjes, kammen e. d.). De Grieken gebruikten i. ook om de ontbloote deelen van groote godenbeelden weer te geven (b.v. Phidias bij Zeus en Athene); in den Rom. keizertijd maakte men er bustes van, de Byzantijnen vooral boekbanden. Als surrogaat werden dikwijls beenderen van andere dieren aangewend.
