Franklin - 1) Benjamin, Amerikaansch staatsman, diplomaat en geleerde, geb. te Boston 1706, overl. als gouverneur van den staat Pennsylvanië, te Philadelphia, 17 April 1790. F. leerde het boekdrukkersvak bij zijn broeder in Boston, en opende in 1728 een boekdrukkerij te Philadelphia. Hier richtte hij een nieuwsblad op, dat spoedig het leidende orgaan in de kolonie werd. In 1736 werd hij secretaris van de Statenvergadering zijner kolonie; in 1753 generaal-postmeester der Engelsche koloniën in Noord-Amerika.
In 1765 werd hij als afgevaardigde der koloniën naar Engeland gezonden, om te protesteeren tegen de belastingpolitiek van het moederland, dat belasting wilde opleggen, zonder de koloniën daarin te kennen; de Onafhankelijkheidsverklaring van 1776 was in hoofdzaak zijn werk. In hetzelfde jaar ’76 werd F., met anderen, door het Amerikaansch Congres naar Parijs gezonden, om Frankrijk op te wekken tot deelneming aan den krijg. (Verdrag van 6 Febr. 1778). Het geletterd Parijs liep uit om F. te huldigen, die de algemeene bewondering wekte door zijn vriendelijke manieren en door den eenvoud van zijn bruine kleeren en zijn groote, grove schoenen.
Als natuurkundige is F. bekend door zijne onderzoekingen over de electriciteitsleer; hij was de uitvinder van den bliksemafleider. Ook door zijn economische geschriften was hij aan deze zijde van den Oceaan bekend. In 1751 hield hij zich, in denzelfden geest als later Malthus, bezig met het bevolkingsvraagstuk. Niet algemeen bekend is, dat F. zich ook op muzikaal gebied heeft bewogen. In zijne werken vindt men verhandelingen over zijne uitvinding en verbetering van de Harmonica, beschouwingen over het volkslied, en opmerkingen over de onjuiste declamatie in vele, bekende Aria’s. Litteratuur: Fisher, The true Benj. F. (Philadelphia. 1899).
2) Sir John, Britsch admiraal en poolreiziger, 1786-1847, onderscheidde zich in den slag bij Trafalgar, vergezelde in 1818 dr. Buchan om langs Spitsbergen en den pool den weg te zoeken naar den Grooten Oceaan. Het volgende jaar besloot de Britsche admiraliteit het zoeken naar de Noordwestelijke doorvaart weder op te vatten en wel te land en ter zee gelijktijdig; Parry werd voor een zeetocht uitgezonden, Franklin en Richardson te land. Zelfs te midden van den arctischen winter trok F. verder naar Coppermine Riv., maar geraakte in het fort Enterprise, dat hij aan het Winter Lake had aangelegd, in grooten nood (1818-1821). Desniettemin deden Fr. en Richardson in 1825 opnieuw eene landreis om een fort aan het Berenmeer aan te leggen en bereikten daarbij aan den mond van de Mackenzie de kust van de IJszee, die ze in kaart brachten. De onder Beechey gelijktijdig uitgezonden expeditie door de Beringstraat ontmoette F. niet: deze kwam slechts tot Kaap Barrow.
De beroemdste van alle Noordpooltochten is de derde reis van F., welke hij op 26 Mei 1845 met de Erebus en de Terror ging ondernemen. Deze bereikte door den Lancastersond de Barrowstraat. In Sept. 1846 werden de schepen ten N. van King-Williamsland door het ijs ingesloten en kwamen daaruit niet weder vrij. F. zelf stierf 11 Juni 1847 en de overige leden der expeditie kwamen onder leiding van Crosier in de omgeving van Montreal-eiland (vóór de monding van de Groote Vischrivier) om. Deze ongelukkige tocht was de oorzaak van een rij expedities tot hulp en redding van de verdwenenen (de periode der Franklinzoekers 1848-’54), die tevens schitterende geografische resultaten bereikten.
3) Vele gedeelten van de Noord-Amerikaansche Archipel zijn genoemd naar den grooten Eng. ontdekkingsreiziger John Franklin.
1) Franklin-district, onderdeel van het N.W. territorium van Canada, omvattende alle eilanden ten N. van het vasteland. — 2) Franklinische kust wordt de kuststrook genoemd van de N. IJszee tusschen Alaska en de Hudsonbaai. — 3) Franklin-straat heet de doorgang tusschen het eiland Prince of Wales in het W., en het schiereiland Boothia Felix in het O. — 4) Franklin-baai bevindt zich ten O. van de Mackenziemonding, en ontvangt het water van La Roncière le Noury River. — 5) In het Zuidpoolgebied werd het vulkanische eiland, dat op 76° Z.B. en 168° O.L. het eerst door Ross werd betreden, ook Franklin-eiland genoemd.
