Pennsylvanië, - een der staten van de Ver. St., na New York de volkrijkste staat der Unie ; 116.872 K.M.2, 8.522.000 inw., d.i. ± 70 inw. per K.M.2 De staat is genoemd naar den Kwaker Penn (Penn’s woudland). Van de Delaware, waaraan P. in het O. grenst, stijgt het land W.-waarts tot de Blauwe Bergen; hierop volgt een inzinking, waarna in het centrum van P. de Alleghany Mountains verrijzen, die W.-waarts af dalen naar de laagvlakte van de Ohio. Vooral het gebied van de Alleghanies tot het Erie Meer is zeer vruchtbaar en uitnemend geschikt voor den landbouw.
In 1915 leverde P. 20millioen H.L. maïs, 13 millioen H.L. haver, 8 millioen H.L. tarwe, 9 millioen H.L. aardappelen, 44 millioen tabak, benevens tal van andere landbouwproducten. De veestapel bestaat o.m. uit 1/2 millioen runderen, 1,2 millioen varkens, 900.000 schapen, 600.000 paarden. — Belangrijker dan landbouw en veeteelt zijn echter de mijnbouw, handelen industrie. De waarde van de mijnbouwproducten overtreft die van elk der andere staten in de Unie, hoofdzakelijk tengevolge van den grooten rijkdom aan steenkool. Ongeveer 50 % van den bodem behoort tot de formatie van het carboon, waaruit jaarlijks te voorschijn komen 90 millioen ton anthraciet en 148 millioen bitumineuse kolen. Bovendien bevatten de devonische gronden rijke petroleumvelden, waaruit jaarlijks ongeveer 13 millioen H.L. wordt getapt en voor een waarde van 60 millioen gulden aan natuurlijk gas van de vele andere mijnbouwproducten. Worde hier alleen nog genoemd het ijzererts, waarvan de jaarlijksche productie ongeveer 13 millioen ton bedraagt. In totaal kan de waarde van alle mijnbouwproducten op ongeveer 2 milliard gulden per jaar geschat worden. In verband hiermede heeft zich in P. een zeer levendige industrie ontwikkeld, alleen door die van den staat New York overtroffen.
In de eerste plaats ijzer- en staalfabrieken, met die voor machines, spoorwegmateriaal, kachels, enz., waarvan zeer bekend zijn de Bethlehem staalfabrieken onder den multi-millionair Schwab, den Amerikaanschen Krupp. In de tweede plaats de textielnijverheid, die vooral katoen, wol, tapijten en zijde produceeren. Voorts zijn van belang: de leerlooierijen (de grootste van de Unie) en schoenfabrieken, boekdrukkerijen, petroleumraffinaderijen, houtzagerijen en meubelfabrieken, slachterijen, tabak- en sigarenfabrieken, enz. In totaal zijn er ± 30.000 fabrieken, waarin ± 1 millioen arbeiders jaarlijks voor een waarde van 8 milliard gulden produceeren. De groote haven van P. is Philadelphia, dat langs de Delaware in verbinding staat met den Atlantischen Oceaan. Het is tevens de grootste stad met 1.7 millioen inw.
Andere steden van beteekenis zijn Pittsburg (600.000), Scranton (160.000) en Reading (108.000). De hoofdstad Harrisburg telt slechts71.000 inw. Ongeveer 60% der bevolking woont in de steden. Van de 8.652.000 inw. zijn nog slechts 1600 Indianen, verder 2000 Chineezen, Negers, de overigen behooren tot het Blanke Ras, waaronder bijzonder veel van Duitschen oorsprong. Van de immigranten waren in 1910 262 Oostenrijkers, 241.000 Russen, Italianen, 195.000 Duitschers, 166.000 Ieren, 125.000 Hongaren, 110.000 Engelschen.
Geschiedenis. Na vroegere nederzettingen van Nederlanders en Zweden vestigden na 1670 zich Engelschen in dit gebied. Van een kolonie is sprake sedert 1681, toen William Penn, de leider der Kwakers, van de Eng. regeering een aanzienlijk grondgebied kreeg, vergroot door aankoop van de Indianen. Zijn bedoeling was een soort van modelstaat te stichten, op recht gegrondvest. Inderdaad ging de nieuwe kolonie, naar den stichter genoemd, spoedig vooruit, met name ook door de vestiging van vele Duitschers uit de Palts. De grond behoorde evenwel voor een groot deel aan bezitters in Engeland.
In 1712 werd de kolonie aan de Eng. kroon overgedaan en kreeg ze een grondwet. Na den vrijheidsoorlog werden de Eng. grondbezitters afgekocht. In de 19e eeuw is P. een grootindustriestaat geworden door haar minerale rijkdommen. Zwaar troffen overstroomingen een deel van den staat in 1889: verwoesting van Johnstown en omgeving.
