Espartero - (don Baldomero), hertog van Vit-toria, Spaansch generaal en staatsman, geb. 1792te Granatula, overl. te Logrono in 1879. Voor dengeestelijken stand bestemd en in een kloostergedaan, liet hij bij den inval der Franschen in1808 zijn studiën varen, om als vrijwilliger aanden oorlog deel te nemen, bekwaamde zich totofficier en nam in 1815 deel aan eene expeditietegen de opgestane Zuid-Amerik. koloniën enkeerde na de capitulatie van Ayacucho (1824)naar Spanje als kolonel terug. Bij het uitbrekenvan den burgeroorlog over de opvolging vanIsabella, schaarde hij zich aan de zijde van laatst-genoemde, door de regentes Maria Christina* testeunen (1833), wordt opperbevelhebber van ’tNoorderleger, onder koning van Navarre en be-haalde tal van overwinningen op de aanhangersvan don Carlos, waarvoor hij gemaakt werd tothertog van Vittoria, en werd in 1841 tot regenten tot voogd van koningin Isabella gekozen.
Aan-gezien door zijn maatregelen de ontevredenheiden de algemeene verwarring nog hand over handtoenamen, vorderde een op 13 Juni 1843 teBarcelona bijeengekomen junta zijn afzettingen de mondigverklaring van Isabella, waaropde op 1 Juli 1843 benoemde voorloopige regee-ring (Lopez, Caballero, Serrano) hem als land-verrader van het regentschap vervallen ver-klaarde, en hij zich inscheepte naar Enge-land. Aanvang 1848 werd hij bij decreet derkoningin in zijn titels en waardigheden hersteld,en keerde naar Spanje terug, waar hij nog eenbelangrijke rol speelde in de liberale revolutievan 1854 en president werd van den raad, tothij zich in 1856 uit het openbare leven terugtrok.In 1868, na den val van Isabella, weigerde hij deSouvereine macht, welke hem werd aangeboden:in 1871 schonk Amadeus hem den titel van prinsvan Vergara en in 1871 werkte hij mee aan hetherstel van ’t koningsschap van Alfonso XII.
