Espartero (don Baldomero), hertog van Vittoria, Spaansch generaal en staatsman, geb. 1792 te Granatula, overl. te Logrono in 1879. Voor den geestelijken stand bestemd en in een klooster gedaan, liet hij bij den inval der Franschen in 1808 zijn studiën varen, om als vrijwilliger aan den oorlog deel te nemen, bekwaamde zich tot officier en nam in 1815 deel aan eene expeditie tegen de opgestane Zuid-Amerik. koloniën en keerde na de capitulatie van Ayacucho (1824) naar Spanje als kolonel terug. Bij het uitbreken van den burgeroorlog over de opvolging van Isabella, schaarde hij zich aan de zijde van laatstgenoemde, door de regentes Maria Christina te steunen (1833), wordt opperbevelhebber van ’t Noorderleger, onder koning van Navarre en behaalde tal van overwinningen op de aanhangers van don Carlos, waarvoor hij gemaakt werd tot hertog van Vittoria, en werd in 1841 tot regent en tot voogd van koningin Isabella gekozen.
Aangezien door zijn maatregelen de ontevredenheid en de algemeene verwarring nog hand over hand toenamen, vorderde een op 13 Juni 1843 te Barcelona bijeengekomen junta zijn afzetting en de mondigverklaring van Isabella, waarop de op 1 Juli 1843 benoemde voorloopige regeering (Lopez, Caballero, Serrano) hem als landverrader van het regentschap vervallen verklaarde, en hij zich inscheepte naar Engeland. Aanvang 1848 werd hij bij decreet der koningin in zijn titels en waardigheden hersteld, en keerde naar Spanje terug, waar hij nog een belangrijke rol speelde in de liberale revolutie van 1854 en president werd van den raad, tot hij zich in 1856 uit het openbare leven terugtrok. In 1868, na den val van Isabella, weigerde hij de Souvereine macht, welke hem werd aangeboden: in 1871 schonk Amadeus hem den titel van prins van Vergara en in 1871 werkte hij mee aan het herstel van ’t koningsschap van Alfonso XII.
