Eemstelsel of eemzone - een mariene zône van het Nederlandsche en Noordduitsche diluvium, waarschijnlijk ook in Denemarken ontwikkeld en daar als Cyprinaklei onderscheiden. Ze wordt voor Noord-Duitschland in het algemeen opgevat als een onder zeer zacht klimaat ontstane, kleirijke afzetting uit den ouderen interglacialen tijd. Aan de afzettingen van den Nederlandschen en ook van den Deenschen bodem, welke door dezelfde fauna gekenmerkt zijn als de Noordduitsche, komt echter een jongere ouderdom toe. Zij werd het eerst beschreven door P. Harting uit den ondergrond van de Geldersche vallei, waar de bedoelde lagen op een diepte van 10—25 M. — N.A.P. voorkomen.
Hier zijn het klei- of fijne, sterk kleihoudende zandlagen, gekenmerkt door een typische fauna, waaronder de oester (Ostrea edulis), het netvormig geteekend naaldje (Cerithium of Bittium reticulatum, thans uitgestorven langs onze kust) en de Eem-varieteit van de goudkleurige tapijtschelp (de uitgestorven vorm Tapes aureus var. eemiensis) de meest kenmerkende vormen zijn. Later heeft Lorié de lijst der versteeningen zeer uitgebreid en de aanwezigheid van overeenkomstige lagen aangetoond in den ondergrond van Noord-Holland overal benoorden het IJ, alsmede ten Z. hiervan in de Haarlemsche, Zandvoortsche en Bloemendaalsche duinen en ten deele ook Oostelijk daarvan. Hier bestaan de lagen van het stelsel overwegend uit grovere zanden en bevatten zij talrijke steenen van noordelijke herkomst. Een latere aanvulling der fauna gaf W. G. N. van der Sleen. Voor het Noordhollandsche duingebied hebben de Eemzanden bijzondere beteekenis voor de watervoorziening, omdat zij zich door de grofheid goed voor wateronttrekking leenen. De diepte, waarop zij optreden, wisselt over het geheel tusschen 25 en 50 M. — N.A.P.
