Arsaciden - naam van het vorstenhuis van het rijk der Parthen, een met pijl en boog gewapend ruitervolk van Iranischen stam, aldus geheeten naar zijn stichter, Arsaces, een Scyth, die in 256 v. C. het landschap Parthië van de heerschappij der Seleuciden bevrijdde, als koning Arsaces I den troon beklom en Hekatompylos tot hoofdstad van het nieuwgevestigde rijk verhief. De heerschappij der Arsaciden hield ongeveer vier en een halve eeuw stand, en werd in 226 n. C. door Artaxerxes, den stichter van de dynastie der Sasaniden, vernietigd. De Parthische koningen, heerschende over een nomadisch levend, uitermate woest volk, hadden, wat hun macht betreft, meer het karakter van algemeen hoofd van een groot verbond van leenroerige vorsten, dan van eigenlijke monarchen. Verscheidenen niettemin wisten zich, door gebruik te maken van de omstandigheden als anderszins eene grootere macht te verzekeren, spreidden een koninklijken luister ten toon en voerden de meest grootsche titels.
Echter zijn de Arsaciden niet met de vroegere of latere Perzische koningen te vergelijken, hoewel zij in dezelfde streken als dezen heerschten; hun heerschappij wordt als een overgangstijdperk tusschen het oud-Perzische en het nieuw-Perzische rijk beschouwd. Arsaces I werd in 253 v. C. opgevolgd door zijn broeder, Arsaces II Tiridates; deze bevestigde de macht van het Parthische rijk tegen Syrië, in 238, door zijn overwinning op Seleucus Callinicus; hij stierf in 216 v. C.; na hem kwamen aan de regeering Arsaces III, Artabanus of Ardewan I (overl. 191), Arsaces IV Phriapatius (overl. 176); en Arsaces V Phraates I (overl. 171), van welke vorsten weinig bekend is; Arsaces VI Mithradates I, de meest beroemde der A., breidde zijn gebied naar alle zijden uit en onderwierp alle landen tusschen den Indus, den Kaukasus en den Euphraat; hij stierf 136; zijn zoon Arsaces VII Phraates II (overl. 128) nam Babylon in en bevestigde zijn gebied tegen Syrië; onder Arsaces IX Mithradates II den Groote (overl. 87) kwam het Parthische rijk voor de eerste maal met de Romeinen in botsing; onder Arsaces XIV Orodes I (overl. 37 v. C.) had de eerste Romeinsch-Parthische oorlog plaats, de tweede onder Arsaces XV, Phraates IV (overl. 4 n. C.). Onder de latere Arsaciden had Arsaces XXIII Bologeses I (overl. 90 n. O.) van 56—64 een oorlog met de Romeinen te voeren; Arsaces XXV Chosroes I (overl. 121) verloor aan keizer Trajanus (116) Mesopotamië en Assyrië, doch verkreeg deze landen onder Hadrianus (117) weer terug; Arsaces XXVI Bologeses II (overl. 192) en Arsaces XXVIII Bologeses III voerden evenzoo ongelukkige oorlogen met de Romeinen. Onder Arsaces XXIX Artabanus of Ardewan IV ging de heerschappij der Arsaciden te niet (226 n. C.)
