I. zn. m. (-en), Salmo salar, vissoort uit de familie zalmachtigen, verwant aan de forel (e); als stofn.: een moot, een blikje —; (fig.) het neusje van de het lekkerste, beste, fijnste van iets;
II. bn., verkorting van zalmkleurig.
(e) De zalm, een tot 1,5 m lange beenvis, wordt vooral aangetroffen in de koudere Noord-Atlantische Oceaan, in Europa van Noord-Rusland tot Spanje (maar op vele plaatsen schaars door waterverontreiniging). Hij is slank, zijdelings samengedrukt torpedovormig, met een kleine spitse kop, tussen rugen staartvin voorzien van een vetvin, en moeilijk te onderscheiden van de zeeforel (bij de zalm reikt het bovenkaakbeen niet voorbij het oog en is de staartsteel slanker; de achterrand van de staartvin is gewoonlijk bijna recht). In kleur lijken jonge zalmen op beekforellen; bij volwassen dieren is de rugzijde donker-grijsblauw, de zijden en buik zilverkleurig met verspreide donkere vlekken. De zalm is anadroom: hij zwemt in het voorjaar (soms eerder of later) de rivieren op om in de bovenlopen van de bronrivieren te paaien. Gedurende de tocht wordt niet gegeten.
De vroege zalm (vóór mei) wordt winterzalm genoemd, na mei grote zomerzalm, die iets later vergezeld wordt door een een jaar jongere kleine zomerzalm en een twee jaar jongere jacobszalm. In de herfst of de winter worden in kuilen in het grindbed eieren en homvocht afgezet. De bevruchte eieren komen in het voorjaar uit. De jonge vis leeft zes weken van de dooier en begint daarna kleine schaaldieren en insekten te eten. Pas na 1—5 jaren krijgt de jonge, langs de zijden gevlekte zalm de bekende zilveren kleur van de volwassen exemplaren. Zij zwemmen stroomafwaarts naar de riviermond, waar zij een aanpassingsperiode aan zeewater doormaken, en zwermen vervolgens uit in de oceanen, waar zij leven van schaaldieren en vissen.
Na 1—4 jaar keren zij naar de oorspronkelijke rivier terug om te paaien. De inspannende, vaak langdurige tocht naar de paaiplaatsen, zonder voedselopname, veroorzaakt een hoge sterfte. In Nederland is de zalm, door de vervuiling van de rivieren, vrijwel verdwenen. Elders is de soort nog steeds van aanzienlijk commercieel belang (vers, gerookt, in blik). HERALDIEK. De zalm komt in Ned. familiewapens, en via deze in heerlijkheidsen later gemeentewapens veelvuldig voor. Het dier vormt een soort streekwapen, daar vooral geslachten langs de mondingen van de grote rivieren (Land van Altena) dit wapenembleem hebben opgenomen.
Meestal worden twee vissen, de ruggen naar elkaar gewend, paalsgewijs geplaatst. De zalm onderscheidt zich veelal door duidelijke vormgeving (met baard) en een gekromde rug.
