Lev Davidovitsj, eigenlijk: Leib Bronstein, Russisch politicus, *7.11.1879 te Jelisavetgrad, ♱(verm.)20.8.1940 te Coyoacan (Mexico). Trotski was een zoon van een joodse molenaar.
Hij studeerde te Odessa, werd wegens revolutionaire propaganda naar Oost-Siberië verbannen, maar vluchtte naar het buitenland en hield zich als sociaal-democraat buiten de strijd tussen mensjewisme en bolsjewisme. Tijdens de revolutie van 1905 was hij voorzitter van de Petersburgse sovjet. In 1906 ging hij opnieuw in ballingschap. Samen met Parvus ontwikkelde Trotski de theorie van de ‘permanente revolutie’ (trotskisme).In de zomer van 1917 naderde Lenin Trotski’s opvatting en sloot deze zich aan bij de bolsjewisten. Trotski had een leidend aandeel in de bolsjewistische omwenteling (Oktoberrevolutie) en was na Lenin de voornaamste Sovjet-politicus. Van 1917—18 was hij volkscommissaris van Buitenlandse Zaken, van 1918—25 van Defensie. In de laatste hoedanigheid had Trotski, vooral als agitator en organisator, een groot aandeel in de successen van het Rode Leger. Hij werd echter na Lenins dood voor Stalin gevaarlijk toen hij diens binnenlandse politiek van reactionair bureaucratisme betichtte, terwijl bovendien Stalins politiek in China op een echec uitliep (1927). Trotski werd verbannen (1929).
Hij sleet zijn ballingschap in Turkije, Frankrijk, Noorwegen en Mexico. Zijn aanhangers (trotskisten) in de USSR werden bloedig vervolgd en Trotski zelf werd vermoord. Werken: Mijn leven (1931), Geschiedenis van de Russische Revolutie (5 dln. 1936), Stalin (1948). In de jaren 1925—29 verschenen in de USSR de eerste 12 delen van zijn verzameld werk (Sotsjenija). In het westen verschenen o.a. de bloemlezingen The essential Trotski (1963), Trotsky speaks (1972) en Trotzky’s diary in exile (1976). In de VS verschijnen Writings of Leon Trotsky (12 dln.), die betrekking hebben op de niet in boekvorm verschenen publikaties uit de jaren 1929—40.
LITT. I.Deutscher, The prophet armed (1965); I.Deutscher, The prophet disarmed (1965); I.Deutscher, The prophet outcast (1965); V.Wolfenstein, The revolutionary personality (1967); R.B.Day, L.Trotsky and the politics of economic isolations (1973); J.Carmichael, Trotsky (1975); B.Knei—Pasz, The social and political thought of L.Trotski (1978); J. Hone, Trotsky (1978); J.Ellerstem, Stalin—Trotzky (1979).
