o. (-s, -ria), instrument dat de bewegingen van de planeten om de zon aanschouwelijk voorstelt.
Een planetarium was een mechaniek dat op sterk verkleinde schaal de loop van de planeten om de zon weergaf. Het planetarium van Huygens, beschreven in de Descriptio planetarii (1682), is nog op de Leidse sterrenwacht aanwezig. Zeer bekend is het planetarium van E. Eisinga te Franeker. Aan een uurwerk komt soms een extra mechaniek voor dat meestal weinig nauwkeurig het planetenstelsel toont.
De naam wordt ook gebruikt voor een draaiend projectietoestel dat de sterren, zon, maan en planeten, in al hun samengestelde bewegingen tegen de binnenkant van een reusachtige koepel projecteert. De toeschouwer ziet dan de hemelverschijnselen zoals ze zich aan de hemel zouden vertonen, maar versneld; de aarde wordt in het centrum van de koepel gedacht.
