(karnde, heeft gekarnd), 1. de bewerking van melk of room voor de bereiding van boter, hetzij in een karn, hetzij in een karnkneder of een botermachine: deze boer karnt driemaal in de week; melk, room — ⓔ;
2. door de genoemde bewerking laten ontstaan: boter —.
ⓔ Bij het karnen worden door de heftig klotsende en stotende beweging van het karnsel veel luchtbelletjes in de room geslagen, waaraan de vloeibare bestanddelen van de vetbolletjes zich hechten. Hierdoor kleven deze aan elkaar tot zij tenslotte boterkorreltjes vormen. Het karnen is afgelopen als de gevormde korreltjes een voldoende grootte hebben (3-5 mm), zodat zij zich gemakkelijk van de overblijvende vloeistof (de karnemelk) laten scheiden. Ten minste 98% van het in de room aanwezige vet moet in boter overgaan. Een groot aantal factoren heeft invloed op het karnen, o.a. de aard van het vet, de temperatuurbehandeling, de zuurgraad en het vetgehalte van de room, de intensiteit van de karnbeweging en de constructie van het karnwerktuig. Deze factoren worden in gegeven omstandigheden zodanig gekozen, dat het karnproces binnen de daarvoor gestelde tijd verloo
