v. (-s), obligatie waarvan de hoofdsom (aflossing) en/of rente gekoppeld worden aan een andere grootheid; er wordt dan een clausule opgenomen die erop neerkomt dat hoofdsom, aflossing en/of rente aangepast worden aan de ontwikkeling van de desbetreffende grootheid.
(e) De echte indexobligatie is ter bescherming van de obligatiehouder tegen de gevolgen van geldontwaarding (→inflatie) voorzien van een zuiver monetaire indexering. Hoofdsom en rente worden daarbij als garantie voor de instandhouding van de koopkracht ervan voortdurend aangepast aan de waardedaling van het geld, door koppeling aan b.v. de index van de kosten van levensonderhoud. Het is hierbij mogelijk dat de koopkrachtcompensatie jaarlijks bij de hoofdsom wordt gevoegd en met de aflossing wordt uitbetaald, terwijl de jaarlijkse indexrente over de gecorrigeerde hoofdsom dan uiteraard veel lager is dan de geldende nominale marktrente. Het is ook mogelijk dat de koopkrachtcompensatie over de hoofdsom jaarlijks met de indexrente wordt uitbetaald, in welk geval in feite jaarlijks een nominale rente wordt betaald die een reële rente èn een koopkrachtcompensatie omvat. Globaal is dan b.v. bij een inflatieverwachting van 10 %een gewone 12 %-lening equivalent met een 2 %-indexlening. Er bestaat een groot aantal technische varianten, b.v. gehele of gedeeltelijke compensatie enz.
De indexering kan in plaats van op de binnenwaarde van het geld, ook gericht zijn op de buitenwaarde. Te denken valt dan aan de zilverof →goudobligatie, obligatie uitgedrukt in vreemde valuta of internationale rekeneenheid, obligatie met valutaoptie, e.d. In de loop der jaren zijn een groot aantal argumenten voor en tegen indexleningen naar voren gebracht en hebben vele bekende economen blijk gegeven daarvan voorstander te zijn. In Nederland en België wordt indexering van leningen, hoewel expliciet wettelijk niet verboden, door De Ned. Bank dan wel de Bankcommissie tegengegaan.
Indexobligaties kunnen ook voorzien zijn van een meer economische indexering; zij hebben dan meer het karakter van winstdelende obligaties. Koppeling vindt dan plaats b.v. aan de prijs van bepaalde goederen of diensten, een omzetcijfer (combinatie van produktie of prijs), een of ander winstcijfer, de produktie of productiviteit. Dergelijke indexleningen zijn b.v. uitgegeven in Frankrijk door o.a. de Franse Spoorwegen (gekoppeld aan de kilometerprijs van de Franse Spoorwegen voor reizigers 2e klas). Tenslotte spreekt men wel van rente-indexleningen (b.v. rente-indexpandbrieven) als de rentevoet daarvan gekoppeld wordt aan b.v. het gemiddelde marktrendement van bepaalde leningen. Het is duidelijk dat het hierbij om een geheel ander begrip gaat, nl. om leningen met een variabele rente. Slechts indien de nominale marktrente steeds een volledige koopkrachtcompensatie bevat, bestaat overeenkomst met de eerstgenoemde categorie.
LITT. Indexation of fixed interest securities, uitg. Org. Econ. Samenw. en Ontw. (1973); J.G.Morreau, Over indexleningen (in: Economie in overleg, (1974); Indexation of financ. assets, uitg. Org.
Econ. Samenw. en Ontw. (1975); Indexation of monet. assets and obligations, arguments for and against, uitg. Intern. Savings Banks Inst. (1976).
