van Gottorp (1771—92), *24.1.1746 Stockholm, ♰(verm.) 29.3.1792 Stockholm; oudste zoon van Adolf I en Luise Ulrike. Gustaaf maakte door een staatsgreep in 1771 een einde aan de heftige partijtwisten die het land ontwrichtten.
Hij bewonderde de Franse filosofen en was aanhanger van het verlicht despotisme. De door Rusland gesteunde partij der mutsen werd afgezet en de vier standen van de Rijksdag namen een constitutie aan die een aanzienlijke uitbreiding van de koninklijke macht inhield. In 1787 verklaarde Gustaaf Rusland, dat met Turkije in strijd was, de oorlog. Hoewel Zweden spoedig ook door Denemarken aangevallen werd, kon hij in 1790 zonder gebiedsverlies de Vrede van Werelä sluiten. Intussen nam het verzet van de adel tegen de sinds 1786 absolutistisch regerende vorst steeds toe. De ex-officier Anckarström bracht Gustaaf op 16.3.1792 op een gemaskerd bal een verwonding toe, waaraan hij overleed. Gustaaf stichtte de Zweedse academie.LiTT. O.Brandt, Der Kampf um die Ostsee am Vorabend der französischen Revolution (1933); B. Hennings, Gustaf III (1967).
