Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

glycolyse

betekenis & definitie

v., biochemisch proces waarbij glucose in melkzuur wordt omgezet, onder vorming van de energierijke verbinding adenosinetrifosfaat (atp). (e) Het reactieschema van de glycolyse (afb.) laat eerst een tweetal fosforylaties zien, waardoor het fructosedifosfaat ontstaat. Vervolgens wordt elk fructosedifosfaatdeeltje gesplitst in uiteindelijk twee fosfoglyceraldehydedeeltjes, die verder reage-

ren tot pyrodruivezuur. Uitgaande van vrije glucosedeeltjes zijn vier fosforylaties noodzakelijk: twee met behulp van atp en twee met fosforzuur. Elk van de vier fosfaten levert energierijke verbindingen op hetgeen resulteert in de vorming van 4 moleculen atp. De netto-opbrengst bedraagt dus 2 moleculen atp. Onder ➝anaërobe omstandigheden eindigt het proces van de glycolyse in de vorming van 2 moleculen lactaat of malaat. Indien zuurstof beschikbaar is (aërobe omstandigheden) kan het pyrodruivezuur verder worden geoxideerd in de -➝Krebs-cyclus.

Het proces van de glycolyse speelt zich in vrijwel alle cellen af en is zeer actief in cellen waar een hoge energieflux nodig is, zoals in spiercellen. Het proces is gelokaliseerd in het cytoplasma van de cel (➝koolhydraatstofwisseling, ➝stofwisseling).

De glycolyse is dus de aangewezen weg voor cellen om in hun ATP-behoefte te voorzien als er geen of niet voldoende zuurstof voorhanden is. De spieren produceren b.v. grote hoeveelheden melkzuur als zij zware arbeid verrichten. De alcoholische gisting in gist verloopt voor het grootste deel op dezelfde wijze, maar daar wordt pyrodruivezuur in aceetaldehyde omgezet, dat met het coënzym nicotinamide-adenine-dinucleotide (nadh) tot alcohol gereduceerd wordt.

< >