Zuidned. schilder, *ca.1390 Maaseik (?), ♱9.7.1441 Brugge; broer van Hubert van Eyck. Van Eyck werkte voor de Hollandse graaf Jan van Beieren, voor wie hij het slot te ’s-Gravenhage versierde (1422—24).
In 1425 kwam hij in dienst van hertog Filips de Goede, voor wie hij vanuit Rijsel buitenlandse reizen maakte (1426-28), o.a. naar Portugal (1428) om er het portret van Filips’ aanstaande echtgenote, de infante Isabella te schilderen. In 1433 vestigde hij zich te Brugge. Zijn hoofdwerk is het retabel het Lam Gods (ca.1427 32, Sint-Baafskerk, Gent), geschilderd in samenwerking met zijn broer en geïnspireerd op de epistellezing (Openb. 7) van de Allerheiligenliturgie. Opvallend in Van Eycks composities is de grote nauwkeurigheid van waarnemen die leidt tot een nuchter realisme in een sterk gedetailleerde weergave. De traditionele vergulde achtergronden werden vervangen door een landschap, zodat de voorstelling ruimtelijker en reëler werd. Zijn portretten geven geïndividualiseerde mensen weer en getuigen van scherpe observatie.Kenmerkend voor Van Eyck is het warm, levendig koloriet dat de tijd weerstond dank zij de toegepaste techniek: verscheidene lagen sterk doorschijnende olieverf op elkaar. De olieverftechniek bestond reeds, maar hij paste deze op zo briljante manier toe, dat hij weldra algemeen beschouwd werd als de uitvinder ervan. Door deze technische kennis, door het evenwicht in kleur en compositie, door de realistische kijk op ruimte en stofweergave, bracht Van Ecyk de Zuidned. paneelschilderkunst op een hoogtepunt. Werken: De Madonna in de kerk (ca. 1426, Gemäldegalerie der Staatl. Museen, Berlijn), Lam Gods (ca.1427-32, Sint-Baafskerk, Gent), Man met de tulband (1433, National Gallery, Londen), Lucca-Madonna (ca.1434, Städelsches Kunstinstitut, Frankfort), Madonna met kanunnik van der Paele (1436, Groeningemuseum, Brugge), Madonna met kanselier Rolin (ca.1436, Louvre, Parijs), zijn echtgenote Margareta van Eyck (1439, Groeningemuseum, Brugge). LITT. M.J.Friedländer, Die altniederl. Malerei I (1924); A.H.Cornette, De portretten van J.van Eyck (1947); A.Ziloty, La découverte de J.van Eyck et l’évolution de la peinture à l’huile du moyen-âge à nos jours (1947); E.Renders, J.van Eyck (1952); P.Coremans, L’Agneau mystique au laboratoire (1953); E.Panofsky, Early Netherl. painting (1953); J.Lejeune, Les van Eycks (1956);M.J.Friedländer, Early Netherl. painting I (1967).
