[Gr. egkaio, verwarmen, inbranden], v.,
1. (in de oudheid) schildertechniek waarbij met was vermengde kleurstof, veelal met gloeiende metalen stiften, op de ondergrond (paneel) werd aangebracht of ingebrand;
2. techniek waarbij muurschilderingen met was worden bestreken om de kleuren houdbaar en warm van tint te maken. Bij encaustiek werd het mengsel van was en kleurstof aangebracht op een, meestal met gips, geprepareerde ondergrond. Verf met was als bindmiddel is beter vochtbestendig dan verf aangemengd met eiwit of klei; de kleuren zijn warmer en langer houdbaar dan bij de temperatechniek. De Romeinse geleerde Plinius gaf in zijn Naturalis Historia (35, 149) een beschrijving van de encaustiek, waarbij hij onderscheid maakte naar de manier waarop de kleur kan worden opgebracht: met een spatel of, meer verdund (verwarmd), met een penseel. De encaustiek was volgens Plinius reeds in de 5e eeuw v. C. in Griekenland in gebruik. Uit de 3e eeuw v. C. zijn grafsteoles bewaard gebleven, uit Pagasai (Thessalië), beschilderd in een aan de encaustiek verwante techniek. In encaustiek is een aantal mummieportretten op doek of hout uitgevoerd, afkomstig uit de Fajoem (Egypte, 1e-4e eeuw). Uit de 6e-7e eeuw dateert een beroemd paneel met de voorstelling van Maria, bewaard in de Santa Francesca Romana te Rome. Later werd deze techniek slechts zeer zelden gebruikt.
