Platwormen; fylum van tweezijdig symmetrische, ongesegmenteerde dieren met drie kiembladen maar zonder secundaire lichaamsholte; omvat veel parasitaire groepen
Platwormen staan tussen de diploblastische Cnidaria (neteldieren) en de triploblastische Annelida (ringwormen). Ze hebben wel drie kiembladen (ectoderm, endoderm en mesoderm), maar in het mesoderm is geen lichaamsholte (coeloom) aanwezig; ze zijn acoelomaat. De mesodermcellen vormen een aaneengesloten mesenchymweefsel dat de binnenkant opvult.
Een ander primitief kenmerk van de platwormen is dat ze geen anus hebben. Het voedsel wordt extern verteerd en opgenomen met behulp van een uitstulpbare farynx (keelholte). De doodlopende darm is vaak vertakt en functioneert tevens als circulatiesysteem; platwormen hebben geen bloedvatstelsel. De vele parasitaire vormen nemen hun voedsel op via de huid en hebben zelfs geen darm.
Uit fylogenetische reconstructies blijkt dat Platyhelminthes in de oude opvatting polyfyletisch is. De groep Acoelomorpha (Acoela) valt erbuiten en wordt tegenwoordig geplaatst als een aparte evolutionaire lijn binnen de Deuterostomia. De overige platwormen heten dan Rhabditophora of Platyhelminthes in engere zin, een monofyletische groep binnen de Lophotrochozoa.
De bekendste vrijlevende platwormen behoren tot de groep Turbellaria. In het zoete water komen deze dieren veel voor op harde oppervlakken en waterplanten. Bekend is het geslacht Planaria, een modeldier voor de stamcelbiologie dat in staat is zijn hele lichaam te regenereren uit enkele fragmenten, dankzij pluripotente neoblasten. In tropische regenwouden komen veel felgekleurde terrestrische platwormen voor.
Tot de platwormen behoren twee beruchte parasitaire groepen, Trematoda (leverbotten) en Cestoda (lintwormen). Deze parasieten, die vaak een ingewikkelde levenscyclus hebben met tussengastheren, veroorzaken chronische ziektes bij dieren en de mens (o.a. bilharzia,
schistosomiasis). De parasitaire platwormen zijn monofyletisch; parasitisme is één keer ontstaan en afgeleid van een vrijlevende groep.
