Samenklinkend, met dien verstande, dat de tonen welke tezamen klinken opgevat kunnen worden als bestanddeelen van een en denzelfden samenklank, m.a.w. dat zij werkelijk als saamhoorig worden beschouwd. De bepaling van hetgeen consonant en omgekeerd dissonant (zie daar) is, zou afhangen van de capaciteit, om die samenstellende tonen te hooren en te verklaren als deelen van een en dezelfde eenheid, — en dus veranderlijk zijn.
Het is immers een feit, dat men, na herhaald aanhooren van een aanvankelijk moeilijk te analyseeren klankcombinatie, er mede vertrouwd raakt en haar aanvaardt. De verklaring van consonant als „goed" klinkend is foutief omdat „goed" klinkend een zeer variabel begrip is en het slecht klinkende van heden morgen in het tegendeel kan veranderen.Beter is het slechts de reine prime, de reine kwint en kwart, het reine octaaf, benevens groote en kleine terts en sext consonant te noemen. Alle andere intervallen zijn dan dissonant en verschillen slechts gradueel.
Er bestaat nog een andere opvatting, welke „consonant" verklaart, als „zonder „spanning". Hiermede in overeenstemming is het feit, dat latere componisten hun werken vaak afsluiten met samenklanken, welke volgens oudere opvattingen dissonant zijn. Met het laatste accoord is elke spanning echter, als regel, immers opgeheven!
Alois Haba geeft in zijn Neue Harmonielehre onder het opschrift „Die psychologische Grundlage der Konsonanz und Dissonanz" belangwekkende beschouwingen, welke echter niet vrij zijn van onderlinge tegenspraak. Hij gaat zoo ver, dat hij aan denzelfden samenklank de dubbele beteekenis van consonant en dissonant geeft: „Die Sehnsucht, einen Mehrklang zu schaffen, ist die „Dissonanz" (psychische Anstrengung). Wenn man also den Mehrklang erfunden und ihn niedergeschrieben hat, ist die Sehnsucht erfüllt worden, und die psychische Anstrengung lässt nach. Der Schöpfer befindet sich einen Augenblick in einem sehnsuchtslosen
Stadium (in einem Konsonanzstadium) "
Deze opvatting geeft geen verklaring, maar een psychologische omschrijving.
Zie ook: Harmonie, dissonant, toonsoort, sext (toegevoegde), opgelegde tonen.