Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 06-02-2017

parabel

betekenis & definitie

Ook: gelijkenis. Een kort verhaal, meestal in proza, dat geschreven is om een diepere levenswijsheid te verkondigen. Het genre lijkt veel op dat van de fabel. H

et verschil is dat de moraal van een fabel slechts een alledaagse praktische levensles is (‘men moet op zijn hoede zijn voor vleierij’, ‘vaak maakt men zich zorgen om niks’), terwijl een parabel veel serieuzer is; daarom is een parabel meestal ook in een veel plechtiger taal geschreven. Een ander verschil is dat een fabel vrijwel altijd over dieren gaat en een parabel over mensen.

Parabels komen veel voor in het Nieuwe Testament uit de bijbel, waar Christus ze gebruikt om zijn leer te verduidelijken, zoals de parabel over "De verloren zoon" of "De barmhartige Samaritaan". Een beroemd voorbeeld uit de Nederlandse literatuur is "De Japanse steenhouwer" van Multatuli, die voorkomt in de roman Max Havelaar (1860). Moderne parabelachtige verhalen werden bij ons o.a. geschreven door Harry Mulisch ("Gelijkenis", 1955), Belcampo ("Kruis of munt", 1959) en Leo Vroman ("Het specialistje", 1958). Misschien wel de beroemdste moderne parabel is "Vor dem Gesetz" (1919) van Franz Kafka, een zeer geheimzinnig en zeer moeilijk te duiden verhaal van nauwelijks twee pagina’s, waarover zich tal van literatuurwetenschappers hebben gebogen.

< >