Sovjetrussisch schrijver en dissident.
Solzjenitsyn studeerde wiskunde en natuurwetenschappen in Rostov, en geschiedenis, filosofie en letterkunde in Moskou. In 1945 werd hij tot acht jaar dwangarbeid veroordeeld, omdat hij zich geringschattend over Stalin had uitgelaten. Onmiddellijk na zijn vrijlating in 1953 werd Solzjenitsyn tot levenslange verbanning veroordeeld.
Als gevolg van de destalinisatie mocht hij in 1956 naar Moskou terugkeren en werd hij in 1957 gerehabiliteerd. Solzjenitsyn werd leraar. In 1962 gaf Chroesjtsjov toestemming voor de publicatie van Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj in het vooraanstaande literaire blad Novy Mir. In dit boek beschreef Solzjenitsyn het leven in een strafkamp in het noorden van Kazachstan. Het was de eerste keer dat in de Sovjetunie een werk over de strafkampen verscheen; Solzjenitsyn werd op slag beroemd. De grote invloed die het boek had, leidde ertoe dat de Sovjetleiders de publicatievrijheid weer gingen inperken.
In 1970 kreeg Aleksandr Solzjenitsyn de Nobelprijs voor literatuur; hij nam de prijs niet zelf in ontvangst, uit angst niet meer naar de Sovjetunie te kunnen terugkeren. In 1973 verscheen in Parijs het eerste deel van zijn bekendste werk Goelag Archipel, waarin de geschiedenis van de strafkampen minutieus werd beschreven. Later werden nog twee delen gepubliceerd. In de Sovjetunie barstte een lastercampagne tegen Solzjenitsyn los; hij werd in 1974 gearresteerd en het land uitgezet. Solzjenitsyn week uit naar Zwitserland en vestigde zich in 1976 in de Verenigde Staten. Tijdens de regering van Michail Gorbatsjov verschenen in de Sovjetunie enkele van zijn voorheen verboden romans. In mei 1994 keerde Solzjenitsyn, na twintig jaar in ballingschap te hebben geleefd, naar Rusland terug.
