derde levensfase, na de groei en de volwassenheid. Het is moeilijk het moment vast te stellen waarop de ouderdom begint; dit hangt minder af van de leeftijd dan van de fysieke, geestelijke of sociale omstandigheden die men heeft gekend.
Toch kan men zeggen dat ouderdom over het algemeen begint rond het 65e jaar. Ze manifesteert zich door een duidelijke verzwakking van de zintuiglijk-motorische capaciteiten (gezicht, gehoor, beweeglijkheid, spierkracht) en verstandelijke vermogens die reeds vanaf het 25e jaar beginnen te verminderen (→ Wechsler). De geestelijke vermogens worden niet uniform aangetast: terwijl de verbale functies maar licht geraakt worden (het vocabulair blijft intact), nemen de aandacht en het onmiddellijke geheugen af zodat het moeilijk is dat er nog iets nieuws geleerd wordt. Toch zou, volgens sommige geleerden, (Pacaud 1953) het bezit van een hoog ontwikkelingsniveau, het optreden van deze stoornissen vertragen. Het is nl. opmerkelijk dat de meeste staatslieden oude mensen zijn, wat bewijst dat ouderdom niet alleen maar negatieve aspecten heeft. Dublineau is zelfs van mening dat deze leeftijd gunstig is voor de ontwikkeling van de menselijke persoon; omdat hij verlost is van een aantal materiële eisen en de relativiteit der dingen ziet, wordt de grijsaard een wijs mens.
Als hij in onze maatschappij van weinig belang lijkt, komt dat omdat hij tegelijkertijd zijn beroep verloren heeft (pensioen) en zijn kinderen (die getrouwd zijn en vaak ver weg wonen) zodat hij zich ontredderd voelt en zijn rol verloren heeft. Fysiek, sociaal, en psychologisch gedevalueerd voelt hij zich enorm bedreigd in zijn zekerheid, zowel geestelijk als materieel, en verkiest hij vaak de dood boven een dergelijke ontluistering. In onze tijd waarin alle menselijke hulpbronnen gebruikt moeten worden, laat de maatschappij een zekere rijkdom ongebruikt door de kennis en de goede wil van oude mensen niet te gebruiken; men verwaarloost deze en geeft ze geen bevredigende status. Op dit ogenblik bestaat er een echte wetenschap van de ouderdom, met vele toepassingen: de → gerontologie. → Menopauze, Pensionering, Seniliteit, Tijd.
OVERCOMPENSATIE, een poging door overmatige prestaties een bepaald tekort teniet te doen. Bij overcompensatie kan het tekort als aansporing werken. De term is afkomstig uit de → Individualpsychologie van Adler. In deze theorie zou Napoleon, die klein van stuk was, juist daardoor tot zijn veroveringen zijn gedreven. Door op militair en staatkundig gebied een groot man te worden kon hij zijn kleinheid overcompenseren. → Afweermechanismen, Minderwaardigheidscomplex.
