een uitdrukking uit de psychoanalytische school, waarmee wordt bedoeld dat → onbewuste en voor het geweten onaanvaardbare strevingen die tot uiting willen komen op zijwegen worden afgeleid; Die zijwegen zijn door → Anna Freud beschreven: Das Ich und die Abwehrmechanismen (1937):
→ Regressie betekent dat men terugvalt in een gedrag uit een vroeger ontwikkelingsstadium. → Verdringing houdt in dat het onaanvaardbare streven wordt onderdrukt en zich daardoor niet kenbaar kan maken.
→Reactievorming is een vlucht in een tegengesteld gedrag (agressie bijv. wordt overmatige mensenliefde) en kan met de Adleriaanse overcompensatie worden vergeleken.
→ Isolatie is het verhinderen dat de impuls deel van het dagelijks leven gaat uitmaken. Hij wordt als een vreemde uitwas beschouwd.
→ Ontkenning is een poging dat wat onaanvaardbaar is en zich toch kenbaar maakt te loochenen.
Bij → projectie schrijft men aan een ander toe wat men bij zichzelf ontoelaatbaar acht.
Bij → introjectie verdedigt men zich tegen eigen onaanvaardbare strevingen door die van anderen in te lijven. Daardoor wordt vooral verlatingsangst bevochten.
De aanval op zichzelf dient om aan de strafbehoefte tegemoet te komen. Men ziet dit vooral bij masochistische tendenzen. → Zelfbestraffing.
Omkering is een verder doorgevoerde ontkenning. Dat wat onaanvaardbaar is, wordt in zijn tegendeel verkeerd. → Sadisme kan in → masochisme worden omgezet, evenals → voyeurisme in → exhibitionisme.
→ Sublimatie wordt soms als een afweermechanisme beschouwd.
