Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Brabant, graven en hertogen van

betekenis & definitie

Brabant, graven en hertogen van. Het hertogdom Brabant is genoemd naar de 9e-eeuwse → gouw Brabant.

Het ontwikkelde zich uit het kleine graafschap Leuven dat gevormd werd door Lambert I. Het omvatte het tegenwoordige Belgische en Nederlandse Brabant en de stad Antwerpen. Godfried I ontving in 1106 de hertogstitel uit handen van de Duitse keizer. Vanaf dat moment noemden de heren zich hertog van Brabant.

Lambert I met de Baard, graaf van Leuven, eerste vermelding 1003, +(gesneuveld) 1015, Florennes; zoon van Reinier III van Henegouwen. Hij huwde Gerberga (+1008), dochter van Karel, hertog van Neder-Lotharingen. De nakomelingen van Lambert I en Gerberga vormden de dynastie van de Brabantse hertogen.

Hendrik I, graaf van Leuven (1015-1038), +na 5.8.1038; zoon van Lambert I. Otto, graaf van Leuven (1038-1041).

Lambert II, graaf van Leuven; eerste vermelding 3.6.1041, laatste vermelding 21.9.1062; zoon van Lambert I.

Hij huwde Oda, dochter van Gothelo I van Neder-Lotharingen.

Hendrik II, graaf van Leuven (1063-1079), +1079, zoon van Lambert II. Hij huwde Adela, dochter van Everard van Betuwe.

Hendrik III, graaf van Leuven, *1079?-1095, +(gesneuveld) 2/3.3.1095; zoon van Hendrik II. Hij huwde Geertrui, dochter van → Robert de Fries.

Godfried I met de Baard, graaf van Leuven en hertog van Brabant sinds 1106 (1095-1139), +25.1.1139; zoon van Hendrik III.

Hij huwde Ida, dochter van Albrecht III van Namen en na haar dood in 1117 trouwde hij met Clementia, dochter van graaf Willem II van Bourgondië.

Godfried II, hertog van Brabant (1139-1142) en Neder-Lotharingen (circa 1139-1142), *circa 1105, +13.6.1142; zoon van Godfried I en Ida. Hij huwde omstreeks 1139 met Liutgardis, dochter van Berengarius van Sulzbach. Godfried III, hertog van Brabant (1142-1190), *circa 1130, +10/21.8.1190; zoon van Godfried II. Hij huwde in 1155 Margaretha van Limburg, dochter van Hendrik II van Limburg en na haar dood in 1172 trouwde hij met Imagina, dochter van Lodewijk I van Loon.

Hendrik I de Strijdvaardige, hertog van Brabant (1190-1235), *1165, +5.9.1235 Keulen; zoon van Godfried III en Margaretha van Limburg. Hij huwde in 1179(?) Machteld (+1210/1211), dochter van Matthëus van Boulogne en op 22.4.1213 Maria, dochter van de Franse koning Filips II August.

Hendrik II de Edelmoedige, hertog van Brabant (1235-1248), *1207, +1.2.1248; zoon van Hendrik I en Machteld van Boulogne.

Hij huwde onder anderen Maria (+1235), dochter van Filips van Zwaben.

Hendrik III de Zachtmoedige, hertog van Brabant (1248-1261), *1231, +28.2.1261; zoon van Hendrik II en Maria van Zwaben. Hij huwde in 1251(?) Aleidis, dochter van Hugo IV van Bourgondië.

Hendrik IV, hertog van Brabant (1261-1267), *1251/1252, +na 28.4.1272 Dijon; zoon van Hendrik III en Aleidis. Hij trad in 1267 af vanwege zwakzinnigheid.

Het bewind over Brabant werd waargenomen door Aleidis tot de meerderjarigheid van haar zoon Jan I.

Jan I, hertog van Brabant (1267-1294) en van Limburg (vanaf 1288), *1252/1253, +(verongelukt tijdens een toernooi) 3.5.1294 Antwerpen; zoon van Hendrik III en Aleidis van Bourgondië. Hij huwde in 1270 Margaretha, dochter van de Franse koning Lodewijk IX en na haar overlijden (1271) Margaretha van Dampierre, dochter van → Gwijde van Dampierre.

→ Jan II, hertog van Brabant en Limburg (1294-1312), *27.11.1275, +27(?).10.1312; zoon van Jan I en Margaretha van Dampierre. Hij huwde Margaretha van York, dochter van de Engelse koning Eduard I.

→ Jan III, hertog van Brabant (1312-1355) en van Limburg (1312-1347, 1349-1355), *1300, +5.12.1355; zoon van Jan II.

Hij huwde omstreeks 1311 Maria, dochter van graaf Lodewijk van Evreux.

→ Johanna van Brabant, hertogin van Brabant en Limburg (1355-1406), *24.6.1322 Brussel, +1.12.1406; dochter van Jan III. Zij huwde in 1336 met Willem II (→ Willem IV) van Henegouwen-Holland, vervolgens in 1354 met → Wenceslas van Luxemburg. Ze stierf kinderloos.

→ Margaretha van Male, hertogin van Brabant (sinds 1399) en van Limburg (sinds 1396), hertogin van Bourgondië, tevens gravin van Vlaanderen (1384-1405) en van Nevers, Réthel, Artois en Franche-Comté, *13.4.1350, +21(of 16).3.1405 Atrecht; dochter van → Lodewijk II van Male en Margaretha van Brabant. Zij huwde onder anderen met → Filips de Stoute (13.6.1369), hertog van Bourgondië.

→ Anton van Bourgondië, hertog van Brabant (1406-1415) en van Limburg (1404-1415), *augustus 1348, +(gesneuveld) 25.10.1415 Azincourt; zoon van → Filips de Stoute en Margaretha van Male.

Hij huwde Johanna van Saint-Pol, en na haar dood in 1407 Elisabeth van Görlitz (1409).

Jan IV, hertog van Brabant (1415-1427) en graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland (1425), *11.6.1403 Atrecht, +17.4.1427 Brussel; zoon van → Anton van Bourgondië. Hij huwde op 8.3.1418 → Jacoba van Beieren.

Filips van Saint-Pol, hertog van Brabant en Limburg (1427-1430), *25.7.1404 Brussel, +4.8.1430 Leuven; zoon van Anton van Bourgondië. Filips stierf ongehuwd.

Het bestuur over Brabant kwam aan zijn neef → Filips de Goede. Brabant was hiermee ingelijfd in het Bourgondische Rijk.

< >