XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Franco Donatoni

betekenis & definitie

Franco Donatoni (Verona 1927-Milaan 2000 ) was een Italiaans avant-gardecomponist en invloedrijk docent die in zijn jeugd vooral hield van de muziek van Béla Bartók en van Goffredo Petrassi. Hij studeerde aan de conservatoria van Verona, Milaan en Bologna.

Zijn horizon werd in de jaren '50 verbreed door vriendschap met Bruno Maderna en bezoeken aan de zomercursussen van Darmstadt. Daar leerde hij de avant-garde kennen: Boulez, Stockhausen en Cage. Donatoni componeerde door fragmenten van bestaande stukken met behulp van complexe codes te transformeren. Etwas ruhiger im Ausdruck (1967) bijv. is gebaseerd op enkele maten uit Schönbergs Fünf Klavierstücke op. 23. Muzikale intuïtie speelde bij het schrijven van Etwas ruhiger geen rol. Weliswaar koos de componist de fragmenten en bedacht hij de codes, maar daarna kon het stuk ongelimiteerd voortwoekeren. Dit deprimeerde Donatoni uiteindelijk zozeer dat hij in 1975 stopte met componeren. Toen hij in 1976 toch nog Ash maakte, bleek dat een nieuw begin. Bij de vele stukken die volgden, hanteerde hij soortgelijke technieken als vroeger, maar nu met speelsheid en inventiviteit. Zo kwam een reeks werken voor solo-instrument tot stand waaronder in 1977 het grillige Algo voor gitaar. Het meest schreef hij echter voor ensemble, bijv. Ronda (1984). In opdrachtstukken, zoals Refrain (1986) voor het Nieuw Ensemble, gaf hij de spelers de kans briljant te musiceren. Daarnaast ontstonden vocale en muziekdramatische composities, zoals de opera Alfred, Alfred (1995). Wellicht is Donatoni minder toonaangevend dan zijn landgenoten Nono of Berio.Toch heeft ook hij uiteindelijk een antwoord op de problematiek van het moderne componeren gevonden: één waarin de strenge methode deintuïtie niet in de weg staat.

Oeuvre
3 muziekdramatische werken; 29 orkestwerken; 110 werken voor instrumentale ensembles; 14 composities voor stem met instrumentale begeleiding.

< >