Antonio Salieri (Legnano 1750-Wenen 1825) was een Italiaans componist en pedagoog. In Wenen was hij van 1788 tot 1824 hofkapelmeester onder keizer Joseph II, en werd hij vooral hoog aangeslagen vanwege zijn opera's en vele andere vocale werken.
Salieri werd als zestienjarige weesjongen te Venetië ontdekt door Florian Gassmann, die hem meenam naar Wenen, hem lesgaf en in de Weense muziekwereld introduceerde. Zo kwam hij o.a. in contact met Gluck, die hem enthousiast maakte voor zijn operahervormingen. Vooral in de opera's die Salieri tussen 1784 en 1788 voor de Parijse Opéra schreef, hanteerde hij de principes van Gluck. Die principes betroffen boven alles een doorgaande handeling, d.w.z. géén secco maar wél accompagnato recitatieven, melodieën die zich voegden naar de tekst, en koorscènes die de handeling niet stagneerden, maar door lieten stromen. In Salieri's Italiaanse opera's, hoofdzakelijk geschreven voor Wenen, was Glucks invloed minder duidelijk aanwezig, en lag de nadruk als vanouds toch weer op de vocale virtuositeit waarbij de tekst desnoods werd verminkt. Terwijl Salieri's werken nu nauwelijks meer worden uitgevoerd, duikt zijn naam toch voortdurend op in de muziekgeschiedenis vanwege zijn pedagogische belang. Salieri was de leraar van een lange reeks componisten waaronder Beethoven, Hummel, Schubert, Meyerbeer en Liszt. Wat betreft zijn rivaliteit met zijn jongere tijdgenoot Mozart: twee jaar voor zijn dood zou Salieri in een mentale inzinking hebben 'bekend', verantwoordelijk te zijn voor Mozarts dood. Zo hardnekkig was dat gerucht geworden, dat hij het zelf was gaan geloven.
Oeuvre:
46 opera's waarvan 15 opera buffe en 16 serieuze opera's; 470 vocale werken zoals canons, aria's, cantates; ca. 50 orkestwerken; 93 religieuze werken.
