Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Wiedemann

betekenis & definitie

Gustav Heinrich, Duitsch natuurkundige. * 2 Oct. 1826 te Berlijn, ✝ 23 Maart 1899 te Leipzig. Met Franz vond hij in 1853 het verband tusschen warmte- en electriciteitsgeleiding (zie sub Wet van W. en Franz).

Verder onderzocht hij het verband tusschen magnetisatie en mechanische deformatie, de soortelijke warmte van CO2 als functie van de temperatuur (1876) en verrichtte hij belangrijk literair werk.Werken: Die Lehre vom Galvanismus und Elektromagnetismus (2 dln. 1861 en 1863, 3e druk als: Lehre von der Elektrizitat, 4 dln. 1882-’85). Sinds 1877: Annalen der Physik und Chemie. J. v. Santen.

De Wet van Wiedemanu en Franz (1853) geeft de verhouding weer tusschen het thermisch en electrisch geleidingsvermogen (resp. λ en ϰ) van verschillende metalen. Een ruwe waarneming leert reeds, dat er een zeker parallellisme bestaat tusschen het geleidingsvermogen voor warmte en dat voor elektriciteit. De beste geleiders voor de warmte zijn in het algemeen ook de beste geleiders voor de electriciteit, en in beide gevallen staan de metalen aan de spits. Maar evenzeer blijkt, dat van een algemeen geldende evenredigheid geen sprake kan zijn; want voor de warmte bestaan er niet zulke slechte geleiders als voor den electrischen stroom. Bij een metaal echter staan volgens W. en F. beide grootheden tot elkaar in een standvastige verhouding. Kiest men de eenheden zóó, dat voor zilver λ/ϰ = 1 wordt, dan is genoemde verhouding voor Cu 1,08 Sn 1,13 Pt 1,22 Au 1,10 Fe 1,09 Bi 1,06 Zn 0,97 Pb 1,27 De wet gaat met groote benadering op. Algemeen geldt ze echter niet.

Lit: G. Wiedemann en R. Franz (in: Pogg. Ann. 89, 1853). ter Heerdt.

< >