Abt van, alombekende bijnaam van Jean Duvergier de Hauranne, stichter van het Jansenisme in Frankrijk. * 1585 te Bayonne, † 11 Oct. 1643 te Parijs. Studeerde achtereenvolgens te Bayonne, Parijs en aan het Collegium theologicum der Jezuïeten te Leuven, alwaar hij met Justus Lipsius in betrekking kwam.
In 1604 keerde hij naar Parijs terug; hij ontmoette er enkele jaren later Jansenius, met wien hij van toen af het plan opvatte de leer van St. Augustinus en de strengere kerkelijke tuchtmaatregelen der Christelijke Oudheid wederom te doen gelden; hun correspondentie over dit gewaagd hervormingsplan, in geheimschrift opgesteld, is na hun dood door P.
Pinthereau S.J. uitgegeven. In 1617 tot groot-vicaris benoemd van den bisschop van Poitiers en in 1620 tot abt van Saint-Cyran bevorderd, kwam hij in aanraking met Bérulle en tal van andere vooraanstaande geestelijken, die toen in Frankrijk aan de Contra-Reformatie werkzaam waren.
Hij zelf verwierf zich een buitengewone faam als geestelijk leider. Zijn strengere opvattingen vonden ingang niet alleen bij de religieuzen van ➝ Port-Royal, maar ook bij vele hooggeplaatste leeken, waarvan sommigen zich in Port-Royal des Champs terugtrokken, om er als kluizenaars (solitaires) te leven.
In 1633 stichtte S. nog de „kleine scholen” van Port-Royal, die, zooals bekend, in de geschiedenis der opvoedkunde een zeer belangrijke plaats innemen. Beticht van kettersche theorieën te verspreiden, werd hij, op bevel van Richelieu, vanaf 1638 tot enkele weken voor zijn dood, in Vincennes gevangen gehouden.
S. schreef o.a. tegen de Eng. Jezuïeten, onder den deknaam van Petrus Aurelius, over de kerkelijke hiërarchie; zijn Jansenistische opvattingen over de biecht en de H.
Communie werden in 1643 door zijn beroemdsten discipel, Antoine Arnauld, gepubliceerd.Lit.: Sainte-Beuve, Port-Royal (I, 274 vlg.); Laferrière, Etude sur Jean Du Verger de Hauranne, abbé de Saint-Cyran (1912); A. De Meyer, Les premières controverses jansénistes en France (1917); A. Gazier, Hist. générale du mouvement janséniste (I 1922). A. De Meyer.