Verstijving, meestal gebruikt als afkorting van rigor mortis, lijkverstijving. Deze begint enkele uren (meestal ongeveer 1½ uur) na den dood aan gezichts- en halsspieren en breidt zich geleidelijk uit naar beneden over de andere spieren van het lichaam.
Na 7 tot 9 uur is de lijkverstijving volledig. Het is dan zeer moeilijk en slechts met groote kracht mogelijk de ledematen te buigen.
Door deze buiging wordt de r. opgeheven en wordt het lidmaat weer normaal bewegelijk. Soms treedt hij dan opnieuw op, maar alleen wanneer hij nog slechts korten tijd bestond en zijn hoogtepunt nog niet had bereikt.
In het algemeen kan men zeggen, dat wanneer na opheffing van den r. in een lidmaat daarin opnieuw r. optreedt, de dood nog geen 7-9 uur bestond.Hoelang de lijkverstijving der lichaamsspieren blijft bestaan, hangt af van velerlei factoren (vooral de temperatuur). Meestal houdt zij na 48-72 uren vanzelf op maar bij in de kou bewaarde lijken kan zij wel 8 of 10 dagen blijven bestaan. Het hart is meestal na ½ uur al in lijkverstijving; en soms na 12, maar ook vaak pas na 48 uur weer slap.
Bij het verstijven der lichaamsspieren treedt geen beweging op.
Bij strychnine-vergiftiging of wanneer kort voor den dood zware spierinspanning heeft plaats gevonden of bij aan honger gestorvenen treedt snel zeer sterke r. op; in de warmte ontstaat hij sneller dan in de kou. De oorzaak van de lijkverstijving is nog niet met volledige zekerheid bekend. Waarschijnlijk berust zij op een zwelling van het spiereiwit ten gevolge van een ophooping van melkzuur; dit laatste zou in de spieren ontstaan, doordat er geen aanvoer meer is van zuurstof. Wyers.