Staatsstuk van 26 Juli 1581, waarbij de Staten-Generaal der Geünieerde Nederlanden den koning van Spanje vervallen verklaarden en een reeds in feite bestaanden toestand bevestigden en trachtten te rechtvaardigen. Met het inhalen van Anjou had men zich immers reeds aan de gehoorzaamheid tegenover Philips onttrokken. Het Plakkaat is opgesteld onder invloed van de I6e-eeuw sche staatstheorieën. Voor de afzetting worden twee gronden aangegeven.
De vorst, die zijn onderdanen onderdrukt, is een tyran en de Staten mogen hem af zetten en door ccn ander vervangen. De gedachtengang en bewoordingen hierbij zijn in de gelijktijdige monarchomachenliteratuur terug te vinden. De tweede grond is, dat de meeste gewesten het gezag van den vorst hadden aanvaard op voorwaarden, die door hem niet zijn nagekomen. Door deze contract-breuk verloor hij zijn recht op den troon.Lit.: J. v. d. Grinten, Het P.v.v. (in: Bijdr. Vad. Gesch. Oudheidkunde, R. VII, dl. I 1932); Z. W. Sneller; Unie v. Utrecht en P. v. v. (1929)
J. D. M. Cornelissen.